Ακμή στην εφηβεία: Τι πρέπει να γνωρίζουν οι γονείς για να τη διαχειριστούν σωστά;
Ρώτα Τον Γιατρό
Η ακμή στην εφηβεία δεν είναι απλώς μια «φάση που θα περάσει», αλλά μια δερματική και ψυχολογική πρόκληση που απαιτεί γνώση, έγκαιρη παρέμβαση και –πάνω απ’ όλα– στήριξη από τους γονείς. Ο Δρ. Σωτήρης Θεοχάρης του Skin + Hair, γράφει για όλα όσα πρέπει να γνωρίζουν οι γονείς ώστε να σταθούν ουσιαστικά δίπλα στο παιδί τους.
- 09/06/2025
Η ακμή αποτελεί τη συχνότερη δερματική διαταραχή της εφηβείας, επηρεάζοντας όχι μόνο το δέρμα, αλλά και την ψυχολογία του εφήβου. Συχνά αντιμετωπίζεται από τους γονείς ως «ένα φυσιολογικό φαινόμενο της ηλικίας», που θα περάσει μόνο του. Ωστόσο, απαιτεί ιατρική αξιολόγηση και συστηματική παρακολούθηση από δερματολόγο, με στόχο τη σωστή διάγνωση και την έγκαιρη αντιμετώπιση, ώστε να περιοριστούν οι επιπτώσεις της, τόσο οι άμεσες όσο και οι μελλoντικές.
Μία από τις σημαντικότερες μακροπρόθεσμες επιπλοκές της ακμής είναι η εμφάνιση ουλών, οι οποίες παραμένουν στο δέρμα ακόμη και όταν η φλεγμονή έχει υποχωρήσει. Οι ουλές αυτές μπορεί να έχουν σημαντική επίδραση στην ψυχολογία και αυτοεκτίμηση του ατόμου, ιδιαίτερα όταν βρίσκονται σε ορατές περιοχές, όπως το πρόσωπο. Ανάλογα με τη μορφολογία τους, οι ουλές διακρίνονται σε ατροφικές (ice pick, boxcar, rolling scars) και σε υπερτροφικές ή χηλοειδείς, οι οποίες σχηματίζονται λόγω υπερβολικής παραγωγής ινώδους ιστού. Η δημιουργία ουλών υποδηλώνει μη επαρκώς ελεγχόμενη και, συνηθέστερα, καθυστερημένη θεραπεία της ακμής.
Η ακμή είναι μια φλεγμονώδης διαταραχή της τριχοσμηγματογόνου μονάδας και οφείλεται σε τέσσερις βασικούς παράγοντες: υπερέκκριση σμήγματος, διαταραχή στην απολέπιση των κυττάρων, παρουσία του βακτηριδίου C.acnes και φλεγμονώδης αντίδραση. Εμφανίζεται κυρίως στο πρόσωπο, αλλά και στην πλάτη, στο στήθος και στους ώμους. Οι τύποι της ακμής εξαρτώνται από τη μορφή των βλαβών: φαγεσωρική (με στίγματα), βλατιδοφλυκταινώδης (με «φλεγμονώδη σπυράκια») και οζώδης/κυστική (η σοβαρότερη μορφή). Όσο πιο έντονη η φλεγμονή, τόσο μεγαλύτερη η ανάγκη για ιατρική παρέμβαση.
Ένα συχνό ερώτημα των ασθενών και των γονέων είναι ποια θεραπευτική μέθοδος αποδίδει καλύτερα. Η πραγματικότητα είναι ότι δεν υπάρχει «μαγική» λύση που να ταιριάζει σε όλους τους ασθενείς. Η ακμή είναι μια πολυπαραγοντική πάθηση, η οποία σχετίζεται με το ορμονικό προφίλ, τη γενετική προδιάθεση, τον τύπο δέρματος, τον τρόπο ζωής, εν μέρει τη διατροφή, ακόμη και το άγχος, που μπορεί να επιδεινώσει τα συμπτώματα. Για τον λόγο αυτό, η ακριβής διάγνωση από εξειδικευμένο δερματολόγο είναι καθοριστικής σημασίας. Η θεραπευτική προσέγγιση διαμορφώνεται εξατομικευμένα, με βάση το ιστορικό, τις ανάγκες και τις ιδιαιτερότητες κάθε ασθενούς. Συνήθως περιλαμβάνει συνδυασμό θεραπειών, όπως φαρμακευτική αγωγή, τοπικά σκευάσματα, Laser εφαρμογές και συμβουλές καθημερινής υγιεινής. Η αντιμετώπιση της ακμής είναι μια διαδικασία με διάρκεια, που απαιτεί εμπιστοσύνη στη θεραπευτική σχέση, αλλά και συνέπεια, συνεργασία και υπομονή από την πλευρά του ασθενούς, προκειμένου να επιτευχθούν σταθερά και ουσιαστικά αποτελέσματα.
Πιο συγκεκριμένα, το θεραπευτικό πλάνο μπορεί να περιλαμβάνει:
- Τοπικά σκευάσματα, όπως ρετινοειδή, αντιβιοτικά, υπεροξείδιο του βενζολίου ή αζελαϊκό οξύ.
- Αντιβιοτικά από το στόμα
- Αντισυλληπτικά σε γυναίκες με ορμονικές διαταραχές, εφόσον κρίνεται απαραίτητο.
- Ισοτρετινοΐνη, συνηθέστερα στις πιο βαριές περιπτώσεις.
- Laser θεραπείες, που ενισχύουν το αποτέλεσμα: μειώνουν τη φλεγμονή, περιορίζουν την παραγωγή σμήγματος και καταπολεμούν το P. acnes. Στην Skin and Hair χρησιμοποιούνται εξειδικευμένα Laser (όπως το Smoothbeam, το Pulsed-Dye Laser και τα Fractional Laser), τόσο για την ενεργή ακμή και όσο και για ουλές, που προέκυψαν λόγω του νοσήματος.
Επιπλέον, είναι ιδιαίτερα σημαντικό ο έφηβος να υιοθετήσει συγκεκριμένες καθημερινές συνήθειες περιποίησης. Αυτές περιλαμβάνουν:
- Τη χρήση καλλυντικών προϊόντων με την ένδειξη μη φαγεσωρογόνα, ώστε να αποφεύγεται η απόφραξη των πόρων.
- Ήπιο καθαρισμό της περιοχής με κατάλληλα προϊόντα χωρίς έντονη τριβή.
- Αποφυγή της προσωπικής διάνοιξης των φαγεσώρων, καθώς αυτή επιτείνει τη φλεγμονή και αυξάνει τον κίνδυνο ουλών.
- Καθημερινή εφαρμογή αντηλιακού, αφού η έκθεση στον ήλιο ενδέχεται να επιβαρύνει την κατάσταση, ειδικά κατά τη διάρκεια φαρμακευτικής αγωγής.
Τέλος, η διατροφή είναι ένα θέμα, για το οποίο οι γνώμες διίστανται. Αν και δεν υπάρχει σαφής σύνδεση με συγκεκριμένες τροφές, φαίνεται ότι η υψηλή κατανάλωση ζάχαρης και τροφών με υψηλό γλυκαιμικό δείκτη ενδέχεται να σχετίζονται με έξαρση, ιδιαίτερα σε γυναίκες με σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών.
Οι ψυχολογικές της συνέπειες είναι τεκμηριωμένες: αρκετοί έφηβοι αισθάνονται ντροπή ή χάνουν την αυτοπεποίθησή τους. Σε τέτοιες περιπτώσεις, ο ρόλος του γονέα είναι καθοριστικός: να ακούσει, να στηρίξει και –κυρίως– να αναζητήσει έγκαιρα τη βοήθεια ειδικού. Η ακμή στην εφηβεία δεν είναι απλώς ένα στάδιο, στο οποίο πρέπει να “επιβιώσει” το παιδί. Είναι μια δερματική διαταραχή που πρέπει να αντιμετωπιστεί με γνώση, φροντίδα, υπομονή και υποστήριξη. Μιλήστε με τον δερματολόγο σας άμεσα, που είναι ο ειδικός για το νόσημα, και ζητήστε βοήθεια.