Ιωάννης Νίκολης: Ο 23χρονος βιολονίστας από το Παλαιό Φάληρο που ανεβαίνει στη σκηνή του Μεγάρου Μουσικής
Μεγάλωσε στο Παλαιό Φάληρο, σε μια οικογένεια όπου η μουσική ήταν πάντα παρούσα. Σήμερα, ο βραβευμένος βιολονίστας Ιωάννης Νίκολης μετρά διεθνείς διακρίσεις και ετοιμάζεται για μια από τις πιο σημαντικές στιγμές της μέχρι τώρα πορείας του: το προσωπικό του ρεσιτάλ στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών στις 23 Νοεμβρίου.
- 13/11/2025, 12:22
Από τα πρώτα του χρόνια στο Παλαιό Φάληρο, ο ήχος του βιολιού δεν αποτελούσε απλώς μια μουσική υπόκρουση, αλλά τον φυσικό ρυθμό της καθημερινότητάς του. Με γονείς μουσικούς και ένα μικρό βιολί-δώρο που έγινε γρήγορα προέκταση του εαυτού του, ο Ιωάννης Νίκολης έδειξε από νωρίς πως η πορεία του ήταν προδιαγεγραμμένη. Σήμερα, στα 23 του, είναι ένας από τους πιο ταλαντούχους νέους Έλληνες σολίστ, με διεθνείς διακρίσεις, συμμετοχές σε ορχήστρες και φεστιβάλ ανά τον κόσμο, και μια σπουδαία στιγμή μπροστά του: το προσωπικό του ρεσιτάλ στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών στις 23 Νοεμβρίου.
Μιλήσαμε μαζί του λίγο πριν ανέβει στη σκηνή που ονειρευόταν από παιδί, για τη βαθιά του σχέση με το βιολί, την αξία της πειθαρχίας, τις εμπειρίες που κουβαλά και για το πώς είναι να μεγαλώνεις στα Νότια Προάστια έχοντας την κλασική μουσική ως «καθημερινή σου γλώσσα».
Πώς ξεκίνησε η σχέση σου με το βιολί; Ήταν κάτι που σε συνεπήρε εξαρχής ή μια σχέση που χτίστηκε σταδιακά;
Μεγαλώνοντας σε οικογένεια μουσικών, καθώς η μητέρα μου είναι καθηγήτρια πιάνου και ο πατέρας μου καθηγητής βιολιού και μέλος της Συμφωνικής Ορχήστρας του Δήμου Αθηναίων, από την ημέρα που θυμάμαι τον εαυτό μου, θυμάμαι και την έντονη ακρόαση μουσικής. Επίσης τις πολύωρες συζητήσεις για διάφορες εκτελέσεις, ηχογραφήσεις με πολλούς μουσικούς-οικογενειακούς φίλους που βρίσκονταν συχνά στο σπίτι. Κάποια στιγμή ο πατέρας μου μου έφερε σαν δώρο ένα μικρό βιολί. Από την πρώτη στιγμή έγινε το αγαπημένο μου παιχνίδι και αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητάς μου. Έτσι, σιγά-σιγά, σε ηλικία 4 ετών, ξεκίνησα μαθήματα και δεν άργησα να δώσω την πρώτη μου συναυλία σε μια χριστουγεννιάτικη εκδήλωση του Εθνικού Ωδείου.
Πώς ήταν να μεγαλώνεις στα Νότια Προάστια ως παιδί της κλασικής μουσικής; Ένιωθες ως μαθητής ότι υπήρχε ο χώρος και ο χρόνος για να ανθίσει ένα τέτοιο ταλέντο;
Από αρκετά μικρή ηλικία κατάλαβα πόσο τυχερός είμαι που μεγάλωσα στα νότια προάστια και συγκεκριμένα στο Παλαιό Φάληρο. Ένα ευλογημένο μέρος αρκετά κοντά στο κέντρο της Αθήνας, πάνω στη θάλασσα, με τεράστια ανάπτυξη, σωστές δομές και πάρα πολύ καλό επίπεδο ζωής, ιδιαίτερα για να μεγαλώσει ένα παιδί. Σίγουρα στο θέμα της κλασικής μουσικής και του πολιτισμού θέλουμε ακόμα αρκετή δουλειά, αλλά πιστεύω πως δεν θα αργήσουμε να δούμε την περιοχή μας να αναπτύσσεται και σε αυτό το κομμάτι.
Στη δική μου περίπτωση, όμως, δεν άργησαν τα νότια να αγκαλιάσουν αυτό το οποίο κάνω. Από τα πρώτα χρόνια με συμμετοχές σε γιορτές του σχολείου, συναυλίες του ωδείου και πολλές πολιτιστικές δράσεις στις οποίες είχα βήμα, μέχρι τα χρόνια της σολιστικής μου διαδρομής με ρεσιτάλ σε εγκαίνια, σε σημαντικές εκδηλώσεις και συνεργασίες με διάφορους Δήμους, δεν μπορώ να έχω παράπονο για τις ευκαιρίες που πήρα σαν παιδί που μεγαλώνει και αγαπάει τα νότια προάστια.
Έχεις ζήσει από μέσα τον κόσμο των μεγάλων οντισιόν και των διεθνών διαγωνισμών. Ποια ήταν η πιο καθοριστική ή δυνατή εμπειρία σου εκεί – μια στιγμή που δεν θα ξεχάσεις ποτέ;
Στη δύσκολη δοκιμασία των οντισιόν-διαγωνισμών μπήκα σε μικρή ηλικία. Είναι μια διαδικασία η οποία σε κάνει να έρθεις κοντά με τον εαυτό σου, να δεις μέσα σου και να μάθεις να πειθαρχείς κάτω από πολύ δύσκολες συνθήκες. Παράλληλα μαθαίνεις την έννοια της πρόκλησης και του υγιούς ανταγωνισμού, κάτι το οποίο μου άρεσε πάντα να έχω. Επιλέγω προσωπικά να μπαίνω όσο περισσότερο γίνεται σε τέτοιες διαδικασίες, καθώς έχω δει πως βελτιώνομαι και σαν μουσικός σε τεχνικά ζητήματα, αλλά και σαν προσωπικότητα. Κάθε διαγωνισμός είναι μια νέα πρόκληση και από όλες τις μέχρι τώρα εμπειρίες που είχα, θυμάμαι και μια διαφορετική ιστορία. Είμαι πάντως χαρούμενος που έχω καταφέρει να έχω κατακτήσει παγκόσμια βραβεία σε διαγωνισμούς όπως ο London International Music Competition στο St James Piccadilly και οντισιόν όπως αυτή της Ορχήστρας Νέων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σίγουρα κάτι που δεν θα ξεχάσω ήταν φέτος στο Grand Prix του Μονακό εκεί όπου όταν τελείωσα τη συναυλία είδα πως στο κοινό βρισκόταν ο θρυλικός βιολονίστας Maxim Vengerov, ο οποίος ήρθε μετά και με βρήκε. Είχα μάλιστα την ευκαιρία να μιλήσω μαζί του. Μου έδωσε πολύ ενθαρρυντικά σχόλια και πολύτιμες συμβουλές.
Έχεις συναντήσει σπουδαίους μουσικούς όπως ο Λεωνίδας Καβάκος και ο Πίνχας Ζούκερμαν. Τι έμαθες από αυτούς;
Είχα τη χαρά να παρακολουθήσω ενεργά δύο κορυφαία masterclasses τη σεζόν που πέρασε, μετά από audition. Το ένα ήταν το LKM με τον Λεωνίδα Καβάκο στο εμβληματικό κτίριο της Ακαδημίας Αθηνών. Εκεί μαζεύονται κάθε χρόνο μερικοί από τους πρωτοκλασάτους νέους σολίστ παγκοσμίως παίρνοντας καθοριστική καθοδήγηση από τον κύριο Καβάκο σε κάποια από τα δυσκολότερα έργα του ρεπερτορίου. Το δεύτερο ήταν το διεθνές σεμινάριο του ζωντανού θρύλου Pinchas Zukerman. Ένας από τους καλλιτέχνες που έβλεπα σε βίντεο από μικρός. Αρκετοί νέοι του υψηλότατου επιπέδου βρέθηκαν στο Θέατρο Απόλλων της Σύρου παίρνοντας πολύτιμες συμβουλές από τον ίδιο και την ομάδα του. Σε όλα αυτά τα masterclasses μέσα σε λίγη ώρα μαθαίνεις διάφορα tips όπου πολλά από αυτά σου μένουν για πάντα και σε αλλάζουν καθοριστικά σαν βιολιστή. Αυτός είναι ο λόγος που η έννοια του masterclass μου αρέσει πολύ και πιστεύω με έχει διαμορφώσει και σαν καλλιτέχνη στο πέρασμα του χρόνου, αποκτώντας skills από πολλούς διαφορετικούς επιφανείς σολίστες. Δεν θα ξεχάσω ακόμη το σεμινάριο με τον Hrachya Harutyunian, έναν σπουδαίο βιολονίστα από τον οποίο πήρα πολλά στοιχεία για τη διαμόρφωση του ήχου μου.
Ως σολίστ αλλά και ως μέλος διεθνών ορχηστρών, πώς προετοιμάζεσαι για μια συναυλία; Τι σημαίνει στην πράξη «πειθαρχία» για έναν μουσικό σε αυτό το επίπεδο; Και πέρα από την τεχνική πλευρά, πώς προετοιμάζεσαΙ ψυχολογικά για να βγεΙς στη σκηνή;
Η καθημερινή και σωστά δομημένη μελέτη που στοχεύει στη συνεχόμενη βελτίωση του performer αλλά και η διαχείριση του μείζωνος ρεπερτορίου είναι ο κύριος πυλώνας της καθημερινότητας ενός μουσικού. Κάπως έτσι διατηρούμε ένα επίπεδο με το οποίο μπορούμε να διαχειριστούμε τις συναυλίες αυτού του επιπέδου δυσκολίας. Φυσικά κάτι τέτοιο χρειάζεται τεράστια πειθαρχία, καθώς πρέπει να γίνεται συστηματικά σε βάθος χρόνου. Στο ψυχολογικό κομμάτι παίζει ρόλο η εμπειρία επί σκηνής και το να υπάρχει σταθερή ροή έκθεσης στο κοινό. Έτσι πατάς στα πόδια σου καλύτερα όταν παρουσιάζεις υπερβατικά έργα. Πολύ σημαντικό επίσης είναι να μάθει ο μουσικός να παίρνει σωστές αναπνοές, πράγμα που τον κάνει να διαχειρίζεται το άγχος, το οποίο πιστεύω πάντα υπάρχει, αλλά μαθαίνουμε όλοι να ζούμε με αυτό. Στη δική μου περίπτωση, όσο πιο σωστή μελέτη κάνω πριν από μια συναυλία τόσο καλύτερα νιώθω όταν βγω επί σκηνής. Άρα πιστεύω πολύ στη δουλειά μου και την προετοιμασία μου.
Τι σημαίνει για σένα η επερχόμενη συναυλία στο Μέγαρο Μουσικής; Πώς γεννήθηκε η συνεργασία και πώς νιώθεις που θα παρουσιάσεις εκεί τη δική σου μουσική ιστορία;
Έχω τη μεγάλη χαρά αλλά και ταυτόχρονα τεράστια ευθύνη να μου δίνεται μια ευκαιρία που σπάνια έχει δοθεί σε τόσο νέο καλλιτέχνη. Στο ρεσιτάλ μου στην αίθουσα Μητρόπουλος του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών την Κυριακή 23 Νοεμβρίου, μαζί με τη σπουδαία πιανίστα Svetlana Karpunkina, θα παρουσιάσουμε εμβληματικά έργα της μεταρομαντικής περιόδου. Είναι μια σπουδαία στιγμή για κάθε καλλιτέχνη όταν μπαίνει στο επίσημο πρόγραμμα του Μεγάρου, εκεί όπου άρχισα να πηγαίνω από μικρός και να θαυμάζω καλλιτέχνες από όλο τον κόσμο. Η αίθουσα αυτή για πολλούς ανήκει στις καλύτερες αίθουσες συναυλιών του κόσμου από άποψη ακουστικής. Ευχαριστώ λοιπόν πολύ την καλλιτεχνική διεύθυνση για αυτήν την ευκαιρία. Η συναυλία αυτή είναι στα πλαίσια πολλών ρεσιτάλ σε Ελλάδα και εξωτερικό που γίναν και θα γίνουν την τρέχουσα καλλιτεχνική σεζόν.
Έχεις παίξει σε αίθουσες όπως το Carnegie Hall στη Νέα Υόρκη και η Salle Garnier στο Μονακό. Υπάρχει μια συναυλία που τη θυμάσαι πιο έντονα – όχι απαραίτητα για μουσικούς λόγους, αλλά για ό,τι συνέβη πριν, κατά τη διάρκεια ή μετά από αυτή;
Έχω δώσει συναυλίες ως σολίστ και ως μέλος ορχηστρών σε διάφορες αίθουσες και φεστιβάλ. Το Carnegie Hall της Νέας Υόρκης, το Het Concertgebouw του Άμστερνταμ, το διεθνές φεστιβάλ του Μολύβου είναι μερικά highlights. Σίγουρα κάθε στιγμή έχει την ιδιαιτερότητά της. Δεν θα ξεχάσω όμως ποτέ τη συναυλία ως εκπρόσωπος της χώρας μας στην Ορχήστρα Νέων της Ευρωπαϊκής Ένωσης στον αρχαιολογικό χώρο της Δήλου, στα πλαίσια του Alpha Mission. Ο χώρος είναι καθηλωτικός και η ατμόσφαιρα μοναδική. Επίσης μια ωραία στιγμή της καλοκαιρινής σεζόν που πέρασε ήταν η συνεργασία μου ως σολίστ με την Ορχήστρα του Δήμου Αθηναίων στον Εθνικό Κήπο, στα πλαίσια της Παγκόσμιας Ημέρας Μουσικής. Ερμήνευσα το δεξιοτεχνικό έργο Carmen Fantasy του Sarasate που για τους βιολιστές είναι πάντα μια μεγάλη πρόκληση, καθώς έχει ιδιαίτερη τεχνική δυσκολία. Έτσι, κάθε συναυλία έχει τη δική της ιδιαίτερη στιγμή που προστίθεται στις εμπειρίες μου.
Πώς βλέπεις τη θέση της κλασικής μουσικής στη σημερινή Ελλάδα; Υπάρχει νέο κοινό;
Στην Ελλάδα η κλασική μουσική δεν έχει δυστυχώς την θέση που θα περίμενε κανείς, κοιτώντας την ιστορία μας. Όπως λέει και ο Λεωνίδας Καβάκος, αν βάλουμε δίπλα ένα έργο του Bach ή έναν ανατολίτικο αμανέ και την εικόνα της αρχαίας Ελλάδας που όλοι γνωρίζουμε, με όλο αυτό το πολιτιστικό, επιστημονικό και εμβληματικό παρελθόν, πιστεύω θα καταλάβουμε πόσο άμεση σχέση έχουμε με την αισθητική της κλασικής μουσικής. Τελευταία υπάρχει μια τάση βελτίωσης. Υπάρχουν νέα φεστιβάλ, πολλοί ταλαντούχοι μουσικοί και αναβάθμιση στα συμφωνικά σύνολα της χώρας. Αυτό μας κάνει αισιόδοξους. Όμως, θα πρέπει να καταλάβουμε τη σημασία που έχει η επένδυση σε αυτόν τον τομέα και να βάλουμε γερές βάσεις στο εκπαιδευτικό μας σύστημα, ώστε οι επόμενες γενιές να έχουν περισσότερη γνώση, να αξιοποιούνται τα ταλαντούχα παιδιά γρηγορότερα και με καλύτερες υποδομές.
Πώς είναι η καθημερινότητα ενός σολίστ όταν δεν κρατά το βιολί;
Πιστεύω πως δεν υπάρχει συγκεκριμένη απάντηση. Είναι αναλόγως τον άνθρωπο. Εμένα για παράδειγμα μου αρέσει η επικοινωνία και η επαφή με τον κόσμο. Επίσης, πάντοτε μου άρεσε ο αθλητισμός. Άρα σίγουρα πριν και μετά τη μελέτη και τις πρόβες θα με δείτε είστε σε κάποιο event, είστε σε κάποιο χώρο εστίασης ή σε άλλη περίπτωση να αθλούμαι. Τελευταία τρέχω αρκετά και στα νότια προάστια έχουμε την ευκαιρία να απολαμβάνουμε μία από τις πιο ωραίες παραλιακές βόλτες μπροστά στη θάλασσα.
Αν έδινες μια συμβουλή σε έφηβους που αγαπούν τη μουσική και ονειρεύονται μια διεθνή καριέρα, ποια θα ήταν αυτή;
Νομίζω είμαι λίγο μικρός για να δίνω συμβουλές και όπως μου είχε πει και ένας φίλος, κάθε φορά που σου δίνει κάποιος μια συμβουλή θα πρέπει να σε πληρώνει κιόλας γιατί μπορεί να σε καταστρέψει ή να σε μπερδέψει πολύ περισσότερο. Τώρα, ένας νέος μουσικός που θέλει να ασχοληθεί επαγγελματικά σε σολιστικό επίπεδο, θα πρέπει να αγαπάει πραγματικά την ενασχόληση με τη μουσική και να έχει όρεξη για μελέτη. Πολύ σημαντικό επίσης είναι να έχει ανοιχτό μυαλό, να είναι δεκτικός και ευέλικτος.