Ευρωπαϊκό Πρότυπο Σχολείο: «Η αξιολόγηση του μαθητή – και όχι οι βαθμοί – δείχνουν την πραγματική πρόοδο»
Το Ευρωπαϊκό Πρότυπο μετρά 15 χρόνια λειτουργίας σε Πειραιά και Ελληνικό. Στο σχολείο του Ελληνικού, συναντήσαμε τις Διευθύντριες Δημοτικού και Γυμνασίου που μας μίλησαν για τη σχολική ζωή, τη φιλοσοφία και τις αξίες του σχολείου και την ανάγκη για διαφοροποιημένη μάθηση.
- 04/12/2025, 10:00
Δύο γυναίκες εκπαιδευτικοί, δύο σχολικές βαθμίδες, μία κοινή γραμμή: Η κα Αγγελική Σίμου, Διευθύντρια Γυμνασίου και Λειτουργίας στη σχολική μονάδα του Ευρωπαϊκού Πρότυπου σχολείου στο Ελληνικό, και η κα Μαρία Παπαδημητροπούλου Διευθύντρια του Δημοτικού, μεταφέρουν, καθεμία από τη θέση της, την εκπαιδευτική φιλοσοφία του σχολείου, η οποία συνοδεύει το παιδί από τις πρώτες του μέρες στο θρανίο μέχρι την εφηβεία.
Η κα Αγγελική Σίμου αποτελεί διαχρονική σταθερά για το Ευρωπαϊκό Πρότυπο. «Ήρθα σε αυτό το σχολείο έπειτα από προτροπή μαθήτριάς μου. Ήρθα εδώ λοιπόν, πριν από 15 χρόνια, μου άρεσε πολύ και γι’ αυτό επένδυσα στο Ευρωπαϊκό Πρότυπο». Η κα Σίμου είναι επίσης και καθηγήτρια μουσικής, πιάνου και Dalcroze Eurhythmics. «Ξεκίνησα ως μουσικός, σύντομα βρέθηκα σε υπεύθυνες θέσεις και τα τελευταία δύο χρόνια είμαι Διευθύντρια Γυμνασίου. Νιώθω ότι πάντα ήμουν σημείο αναφοράς για το σχολείο, ανεξάρτητα από τη θέση μου. Διδάσκω σε όλες τις βαθμίδες. Μάλιστα, στη Γ΄Λυκείου έχω μαθητές που τους είχα από 2,5 ετών!».
Για την ίδια, η σημαντικότερη αξία στην εκπαίδευση είναι να παρέχει φροντίδα μέσα από το σύστημά της και όπως λέει, η μαθητοκεντρική φιλοσοφία του Ευρωπαϊκού Προτύπου περιστρέφεται γύρω από τον αλληλοσεβασμό και την κατανόηση, με στόχο όλοι οι μαθητές να αισθάνονται ασφάλεια και πλαισίωση. «Σεβασμός και αποδοχή, είναι αυτά που με ενδιαφέρουν και αυτό θέλω να εμπνέω στους μαθητές μας, δίνοντας το παράδειγμα κάθε ημέρα. Έτσι λειτουργεί εν γένει το σχολείο μας, γιατί μας είναι ξεκάθαρο, πως για να μάθει κάποιος πρέπει το περιβάλλον να τον εμπνέει».
Η διαφοροποιημένη μάθηση και η μικρή κοινωνία
Από το νηπιαγωγείο και τις μικρές τάξεις του Δημοτικού κιόλας, είναι σαφές πως η ανάπτυξη της αυτοεπίγνωσης και η τόνωση της αυτοπεποίθησης του παιδιού κρίνονται σημαντικές για την εξέλιξη της προσωπικότητάς του, τόσο κοινωνικά και συμπεριφορικά, όσο και ακαδημαϊκά. Η προσέγγιση του σχολείου στα πρώτα στάδια της εκπαίδευσης είναι εμπνευσμένη από τη μοντεσοριανή φιλοσοφία, στοχεύοντας να δώσει χώρο στο παιδί να ανακαλύψει μόνο του τον τρόπο που μαθαίνει καλύτερα, με σεβασμό στον ρυθμό και τα ενδιαφέροντά του. Η κα Σίμου τονίζει πως οι αξίες και οι βάσεις που δίνει ένα σχολείο στον μαθητή χτίζονται βήμα-βήμα από πολύ μικρή ηλικία.
Το Ευρωπαϊκό Πρότυπο είναι ένα ελληνικό σχολείο που φιλοξενεί παιδιά από το Νηπιαγωγείο έως το Λύκειο. Ακολουθεί την ύλη του Υπουργείου Παιδείας, εφαρμόζοντας τη διαφοροποιημένη διδασκαλία σε όλες τις βαθμίδες, με ολιγάριθμα τμήματα και εξατομικευμένη προσέγγιση. Κάθε τάξη αποτελείται από ένα τμήμα, ενώ συχνά γίνονται διαδραστικές επισκέψεις διαφορετικών τάξεων σε μεγαλύτερες ή μικρότερες, καλλιεργώντας τη συνεργατικότητα και την ενσυναίσθηση. «Στο σχολείο μας όλοι γνωρίζονται, μαθητές και καθηγητές. Πρόσφατα, η Γ’ Δημοτικού επισκέφθηκε τη Γ’ Λυκείου, για να αλληλεπιδράσουν και να μάθουν τα παιδιά του Δημοτικού πώς είναι η ζωή στο Λύκειο. Φυσικά, έχει τη σημασία του ο καθένας να έχει τον χώρο του, η κάθε βαθμίδα έχει τις ανάγκες της. Δεν βγαίνουν μαζί στο διάλειμμα, όμως όλοι νιώθουν ότι ανήκουν στη μικρή κοινωνία του σχολείου και αλληλουποστηρίζονται. Σε αυτό το κλίμα λειτουργεί και η ομαδοσυνεργατική εντός της κάθε τάξης. Δηλαδή, φτιάχνουμε μικρότερα τμήματα μέσα στην τάξη, προσέχουμε τη σύσταση της ομάδας ώστε ο ένας να βοηθά τον άλλο και τελικά να “ανέβουν” όλοι μαζί».
Αυτό που τονίζει όμως η κα Σίμου, είναι πως η γνώση, πρέπει να έχει νόημα για το παιδί, ώστε να μπορεί να την «παίρνει» μαζί του κι έξω από το σχολείο. Να μπορεί να τη χρησιμοποιήσει, να το οδηγήσει σε μια σκέψη ή μια ιδέα, να μπορεί να τη συνδέσει με κάτι άλλο, να γίνει μέρος του εαυτού του. Έτσι, τα Αρχαία από μετάφραση γίνονται μέσα από δραματοποίηση, στο μάθημα των Αρχαίων γίνεται η προσπάθεια σύνδεσης της γλώσσας στη σημερινή εποχή με τη γλώσσα της εποχής που αναφέρεται το μάθημα, στα Μαθηματικά γίνεται χρήση ειδικού λογισμικού (cabri-geometri) προκειμένου οι μαθητές να μαθαίνουν πολυαισθητηριακά, συνειδητοποιώντας τις έννοιες με τις οποίες εργάζονται κ.ο.κ.
«Η σημασία στον τρόπο πρόσληψης της γνώσης είναι μεγάλη υπόθεση. Καθετί που μαθαίνει το παιδί πρέπει να μπορεί να το εφαρμόσει σε όλα τα πλαίσια, εντός κι εκτός σχολείου. Όλα τα μαθήματα συνδέονται, το ίδιο και οι πληροφορίες που λαμβάνουμε είτε μέσα από τα βιβλία, είτε μέσα από την ίδια τη ζωή. Ακριβώς αυτό μας ενδιαφέρει και στη συμπεριφορά των μαθητών. Μας ενδιαφέρει να διαμορφώνουν έναν χαρακτήρα με ήθος, που χαρακτηρίζει όλη τους τη συμπεριφορά, είτε βρίσκονται στο εστιατόριο, είτε το σχολικό, είτε στην τάξη, είτε οπουδήποτε εκτός του σχολείου».
Έχοντας να διαχειριστεί τη δύσκολη ηλικία, όπου οι μαθητές μεταβαίνουν στην εφηβεία, η Διευθύντρια του Γυμνασίου στο Ευρωπαϊκό Πρότυπο τονίζει ότι ο ρόλος του καθηγητή δεν είναι μόνο να προχωρήσει τη διδακτέα ύλη, αλλά να είναι παρών και σε εγρήγορση, δίπλα στον μαθητή. «Η εφηβεία έρχεται με πολλές αλλαγές. Ειδικά σε αυτή την ηλικία, τα παιδιά χρειάζονται περισσότερη υποστήριξη. Παρατηρούμε τα παιδιά, τα ακούμε, συζητάμε μαζί τους. Δημιουργούμε έναν ασφαλή χώρο για εκείνα. Σε αυτό συμβάλλει σημαντικά ο υπεύθυνος τάξης, ο καθηγητής εμπιστοσύνης». Ο καθηγητής εμπιστοσύνης είναι ένας θεσμός του Ευρωπαϊκού Πρότυπου, όπου κάθε μαθητής έχει τη δυνατότητα να δηλώσει έναν ή δύο καθηγητές στους οποίους μπορεί να απευθυνθεί εάν αντιμετωπίζει κάποιο πρόβλημα. «Είναι διακριτική η παρουσία του, δεν κάνουν συνεδρίες. Μπορεί να τον βρει στο διάλειμμα για να συζητήσουν κάποιο θέμα που το απασχολεί. Το παιδί νιώθει ότι υπάρχει κάποιος για εκείνον, ο οποίος λειτουργεί ως ενδιάμεσος, θα μας ενημερώσει και όλοι μαζί θα προσπαθήσουμε να βοηθήσουμε το παιδί».
Η εξατομικευμένη φροντίδα του παιδιού αγγίζει, όπως εξηγεί η κα Σίμου, και το μαθησιακό κομμάτι. Η ύλη είναι ίδια για όλους, αλλά ο τρόπος που αποδίδεται στα παιδιά είναι προσαρμοσμένος στην προσωπικότητά τους. «Μπορεί για παράδειγμα να δίνεται διαφορετικό περιεχόμενο εργασιών για το σπίτι, μπορεί να διαφέρει η διατύπωση μιας άσκησης, αλλά και μέσα στην τάξη, η ύλη είναι ίδια, η μεθοδολογία μπορεί και πρέπει να είναι διαφορετική. Δηλαδή, αυτό που εξατομικεύεται είναι ο τρόπος που ο καθηγητής θα οδηγήσει τη σκέψη του παιδιού. Χάρη στα ολιγάριθμα τμήματα, έχουμε την ευκαιρία και τον χρόνο να το κάνουμε».
Τι σημαίνει πρόοδος για έναν μαθητή στο Δημοτικό – και τι στο Γυμνάσιο
«Ακόμη και οπτικά, σε ένα ολιγάριθμο τμήμα, μπορείς να καταλάβεις πότε ένας μαθητής κατάλαβε ή όχι, αν βαριέται, αν χρειάζεται κάτι», συμπληρώνει η κα Μαρία Παπαδημητροπούλου. Η Διευθύντρια Δημοτικού στο Ευρωπαϊκό Πρότυπο εξηγεί πώς θα πρέπει να διαχωρίζεται ο ρόλος του σχολείου με τον ρόλο των γονέων, αλλά και πώς αληθινά αξίζει να αξιολογείται ένα παιδί.
Η αυτεπίγνωση και η ευκαιρία για αυτοδιόρθωση αποτελούν, σύμφωνα με την ίδια, θεμελειώδεις αρχές για το Ευρωπαϊκό Πρότυπο. Στην πράξη, αυτό μεταφράζεται στην εμπιστοσύνη που δείχνουμε στα παιδιά και πώς αυτά, ανταποδίδουν στον ίδιο τους τον εαυτό, επιστρέφοντας σε αυτόν με περισσότερη αυτοπεποίθηση. «Στο Δημοτικό, σε κάθε εργασία που δίνουμε για το σπίτι, δίνουμε κι έναν ενδεικτικό χρόνο για να την ολοκληρώσουν. Όχι φυσικά για να αγχωθούν και να “κάνουν πιο γρήγορα”, αντιθέτως, τους εξηγούμε ότι δεν πειράζει αν δεν τελειώσουν μια άσκηση. Θα συνεχίσουμε στο σχολείο από εκεί που την άφησαν, γι’ αυτό αυτός είναι ο ρόλος μας. Το παιδί στο σπίτι πρέπει να παίζει, να κάνει το άθλημά του, να ζωγραφίζει, να περνά χρόνο με την οικογένειά του, να είναι παιδί. Η οικογένεια πρέπει να είναι για το παιδί οικογένεια, όχι σχολείο, δεν πρέπει να μπερδεύονται οι ρόλοι. Η δουλειά γίνεται στο σχολείο. Έτσι, ο καθένας μας (δάσκαλος και γονέας) προσπαθεί για το καλύτερο του παιδιού από τη δική του θέση».
Όσον αφορά την αυτοδιόρθωση, αυτή ξεκινά από την πρώτη τάξη του Δημοτικού με στόχο να μάθει το παιδί από τα λάθη του και να νιώθει ικανοποίηση ότι τα καταφέρνει μόνο του. «Εμείς δείχνουμε πού βρίσκεται το λάθος και τα παιδιά διορθώνουν. Αν το διορθώσουν λάθος, έχουν κι άλλη μια ευκαιρία. Προσπαθούμε να περάσουμε και στους γονείς αυτή τη νοοτροπία και η αλήθεια είναι ότι ανταποκρινονται πολύ θετικά σε αυτό».
Η κα Παπαδημητροπούλου μάς εξηγεί πως οι βαθμοί είναι μια ανεπαρκής ένδειξη προόδου των μαθητών, γι’ αυτό και στο Ευρωπαϊκό Πρότυπο – τόσο στο Δημοτικό, όσο και στο Γυμνάσιο – εφαρμόζεται το σύστημα της αναλυτικής αξιολόγησης μαθητών. Όπως λέει και η ίδια, ένα παιδί 6, 7, 8 χρονών, δεν θα πρέπει να έχει άγχος για τους βαθμούς και να το γεμίζουμε με αρνητικά συναισθήματα. Αυτό που έχει περισσότερη ανάγκη είναι να τονίσουμε τα καλά του στοιχεία και να του θέσουμε στόχους που μπορεί να επιτύχει μέχρι την επόμενη αξιολόγηση.
«Η πρώτη αξιολόγηση γίνεται τον Οκτώβριο, δηλαδή μετά το πέρας του πρώτου αναγνωριστικού μήνα της σχολικής χρονιάς. Δίνουμε στους γονείς αξιολογήσεις με στόχους και στην επόμενη αξιολόγηση βλέπουμε μαζί κατά πόσο τα παιδιά καταφέρνουν να τους φτάσουν, σε τι είναι καλοί και που επιδέχονται βελτίωσης. Οι βαθμοί είναι κάτι ενδεικτικό, αυτό που μας νοιάζει είναι οι στόχοι. Να καταλάβουν, τόσο το παιδί όσο και ο γονιός, πού πρέπει να δώσουν βαρύτητα. Π.χ. στον ρυθμό ανάγνωσης, τη συμμετοχή μέσα στην τάξη κλπ. Για τους γονείς είναι πολύ βοηθητικό, γιατί έτσι καταλαβαίνουν καλύτερα σημαντικές λεπτομέρειες για το παιδί τους, που ένας βαθμός δεν μπορεί να σου δείξει».
Στο Γυμνάσιο η αξιολόγηση επικεντρώνεται στη συχνότητα επίτευξης των στόχων. Ο καθηγητής στο εκάστοτε μάθημα έχει τη δυνατότητα να γράψει εξατομικευμένα σχόλια και όλα αυτά συμβάλλουν στην εφαρμογή της θετικής διαπαιδαγώγησης. «Τονίζουμε πάντα αυτά που κατάφερε, ώστε ο μαθητής να ωφεληθεί από τη μαθησιακή διαδικασία, να του δώσουμε κίνητρο», επισημαίνει η κυρία Σίμου. Τα παιδιά μαθαίνουν να στηρίζονται στα γνωστικά εργαλεία και τις διαδικασίες που έχουν μάθει στο Δημοτικό, προκειμένου να εργαστούν καθημερινά στην ανακάλυψη του εαυτού τους μέσα από την καθημερινή εκπαιδευτική πράξη.
Το εβδομαδιαίο ωρολόγιο πρόγραμμα του Γυμνασίου είναι αυξημένο κατά 5 ώρες (35 διδακτικές), καθώς δίνεται έμφαση στο δίγλωσσο περιβάλλον (μαθήματα σε αγγλόφωνο περιβάλλον με την διδακτική μέθοδο CLIL και διδασκαλία αγγλικής γλώσσας EFL). Τα μαθήματα που γίνονται στα αγγλικά (μέθοδος CLIL) είναι η Οικονομία, η Φυσική, η Βιολογία και η Γεωγραφία.