Φωλίτσα Νέας Σμύρνης: Όσα πρέπει να ξέρουμε για τις πρώτες μέρες στον παιδικό σταθμό
Μεγαλώνοντας το Μέλλον
Πώς προετοιμάζουμε το παιδί για την πρώτη ημέρα στον παιδικό σταθμό; Τι πρέπει να περιμένουμε από την περίοδο προσαρμογής; Η Φωλίτσα στη Νέα Σμύρνη μοιράζεται με το NouPou τη γνώση και την εμπειρία 40 χρόνων.
- 15/09/2025, 10:45
Ο χρόνος μας με τα μωρά μας δεν είναι ποτέ αρκετός. Κι όμως, έρχεται η στιγμή, για άλλους νωρίτερα, για άλλους αργότερα, όπου το παιδί θα πάει για πρώτη φορά σε μια σχολική δομή. Στην Ελλάδα, αυτή η στιγμή μπορεί να έρθει κοντά στο 1ο έτος του παιδιού – κατόπιν εξαντλήσεως της άδειας μητρότητας και της ειδικής άδειας προστασίας της μητρότητας. Κάποιες φορές, η μητέρα πρέπει να επιστρέψει στην εργασία της νωρίτερα από αυτό το χρονικό διάστημα, ενώ κάποιες άλλες μητέρες θα κρατήσουν το παιδί για έναν ή δύο ακόμη χρόνια στο σπίτι. Μεταξύ 18-36 μηνών πάντως, πολλά παιδιά θα ξεκινήσουν να πηγαίνουν σε βρεφικο ή παιδικό σταθμό – πολύ πριν το υποχρεωτικό πλέον προνήπιο, που είναι περίπου στα 4 έτη.
Ο αποχωρισμός του παιδιού από τους γονείς, αλλά και των γονιών από το παιδί, συνοδεύεται από συναισθηματικές διακυμάνσεις, απορίες και αγωνίες, όπως είναι φυσικό. Από τη μία, νιώθεις έτοιμη ή έτοιμος να αποχωριστείς για λίγες ώρες το παιδί, από την άλλη μπορεί να αισθάνεσαι τύψεις ή άθελά σου να του μεταφέρεις το άγχος σου. Το παιδί βιώνει το δικό του άγχος αποχωρισμού (συνήθως μεταξύ 6-9 μηνών, όπου το μωρό δείχνει ανησυχία αν ο κεντρικός φροντιστής του απομακρύνεται για λίγη ώρα από το οπτικό του πεδίο), το οποίο κορυφώνεται μεταξύ 10-18 μηνών, όπου και συναντάμε συνήθως δυσκολία στο να αφήσουμε το παιδί σε μια ξένη αγκαλιά. Όλα αυτά γίνονται λίγο πιο ομαλά, όταν έχουμε επιλέξει με τα σωστά για εμάς κριτήρια σε ποιο σχολείο θα πάει το παιδάκι μας. Εκεί, όπου νιώθουμε να υπάρχει μια αγκαλιά, κατανόηση προς το παιδί αλλά και προς εμάς. Ένα σχολείο που δεν είναι αναγκαστική επιλογή, αλλά ένας χώρος δημιουργικός, γεμάτος ερεθίσματα και γνώση, όπου το παιδί θα χαίρεται να πηγαίνει.
Ένα τέτοιο μέρος είναι και η Φωλίτσα στη Νέα Σμύρνη, που η κ. Αγγελική Γουμενοπούλου δημιούργησε πριν από 40 χρόνια. Σήμερα, μοιράζεται μαζί μας – και μαζί σας- την αγωνία μας και απαντά συμβουλευτικά στους νέους γονείς, για το πώς να προετοιμάσουν το παιδί για τη νέα σχολική χρονιά, ανεξαρτήτως ηλικίας του παιδιού και πόσω μάλλον, αν αυτή είναι η πρώτη φορά που το παιδί θα πάει σχολείο!
Πρώτη ημέρα στο σχολείο και δεν χρειάζονται υπερβολές
«Η αλήθεια είναι πως τα παιδιά “πιάνουν” τη δική μας διάθεση, οπότε το πρώτο βήμα είναι να μιλήσουμε με θετικό και ήρεμο τρόπο για την έναρξη της σχολικής χρονιάς. Δεν χρειάζονται υπερβολές· απλώς να τους εξηγήσουμε τι θα συναντήσουν, τι θα κάνουν, ότι θα γνωρίσουν καινούργιους φίλους, θα παίξουν, θα μάθουν νέα πράγματα. Μπορούμε να διαβάσουμε μαζί ένα σχετικό βιβλίο ή να περάσουμε έξω από το σχολείο για να το γνωρίσουν ή να το θυμηθούν.
Επίσης, ερχόμενοι από διακοπές και το πιο χαλαρό καλοκαιρινό πρόγραμμα, βοηθά πολύ να ξαναβρούμε σιγά σιγά τη ρουτίνα μας. Ύπνος, φαγητό, παιχνίδι. Όταν το παιδί νιώθει ότι όλα είναι γνώριμα και προβλέψιμα, νιώθει και πιο ασφαλές».
Ίσως φαίνεται δύσκολο να επιβάλλουμε πρόγραμμα και τάξη στο παιδί, όμως όταν το καταφέρουμε και το σταθεροποιήσουμε, πολλές φορές αποδεικνύεται σωτήριο για όλη την οικογένεια. Η σταθερότητα στα ωράρια ρουτίνας, ύπνου, φαγητού και παιχνιδιού δημιουργεί αίσθηση ασφάλειας και ηρεμίας στο παιδί, ενώ ταυτόχρονα, μας επιτρέπει να σχεδιάζουμε καλύτερα και τη δική μας καθημερινότητα.
Η περίοδος προσαρμογής και οι ανησυχίες των γονέων
Η πρώτη ημέρα λοιπόν έφτασε και είσαι γεμάτη/ος αγωνία. Δεν ξέρεις πώς θα αντιδράσει το παιδί και πώς εσύ θα ανταποκριθείς σε αυτή την εκδήλωση συναισθήματος. Είναι πιθανό να κλαίει και φοβάσαι ότι ίσως αρχίσεις κι εσύ να κλαις! Αναρωτιέσαι πόσες ημέρες θα κλαίει, αν θα σταματήσει ποτέ να στεναχωριέται, αν θα συνηθίσει, αν θα πάψεις να νιώθεις τύψεις. Θα έρθουν στιγμές που θα νιώθεις ότι ίσως το πήγες νωρίς, ή ότι άργησες να το κάνεις. Γι’ αυτό ακριβώς, θα πρέπει να εμπιστευτείς τους ειδικούς, που στη διάρκεια της προσαρμογής θα σε καθοδηγήσουν για ομαλή μετάβαση από το σπίτι στο περιβάλλον του σχολείου.
Η κα Γουμενοπούλου εξηγεί: «Αυτό που λέω πάντα στους γονείς είναι πως κάθε παιδί έχει τον δικό του ρυθμό. Κάποια προσαρμόζονται πολύ γρήγορα, άλλα χρειάζονται λίγο παραπάνω χρόνο. Και τα δύο είναι απόλυτα φυσιολογικά. Η προσαρμογή μπορεί να κρατήσει από λίγες μέρες μέχρι και δυο – τρεις εβδομάδες. Είναι λογικό να υπάρχουν κλάματα, δισταγμοί ή στιγμές που το παιδί “αρνείται”. Στη Φωλίτσα φροντίζουμε ώστε οι πρώτες μέρες να γίνονται με σταθερότητα, παρουσία του γονέα αν χρειαστεί, και με πολλή ενθάρρυνση και αγκαλιά. Στόχος μας είναι να χτιστεί μια σχέση εμπιστοσύνης, σιγά σιγά και με σεβασμό στις ανάγκες κάθε παιδιού».
Αλλαγή παιδικού σταθμού: Πώς αντιδρούν τα μικρά παιδιά;
Κάθε νέα αρχή μπορεί να είναι δύσκολη. Ακόμη κι αν το μικρό σας έχει ήδη πάει σε παιδικό σταθμό και για οποιονδήποτε λόγο χρειαστεί να αλλάξει σχολικό περιβάλλον, η μετάβαση θέλει και πάλι ειδική μεταχείριση. Ακόμη κι ένα παιδί που δεν εκφράζει έντονα συναισθήματα, χρειάζεται προετοιμασία, κατανόηση και αγκαλιά. Αν κάτι πρέπει να σε παρηγορεί, είναι πως τα μικρά παιδιά έχουν έμφυτη την προσαρμοστικότητα, ειδικά όταν οι γονείς μεταδίδουν θετικά συναισθήματα ως προς την επικείμενη αλλαγή.
«Η αλλαγή για ένα παιδί είναι μια μεγάλη υπόθεση, ακόμα κι αν δεν το δείχνει έντονα. Από την εμπειρία μας όμως, τα παιδιά προσχολικής ηλικίας έχουν τεράστια προσαρμοστικότητα. Αυτό που χρειάζονται είναι σταθερότητα, καλοσύνη και καθοδήγηση. Στη Φωλίτσα, προσπαθούμε από την πρώτη μέρα να τους δώσουμε ένα “καλωσόρισμα με νόημα”, να νιώσουν ότι τους περιμέναμε. Τους εξηγούμε τι κάνουμε, πώς λειτουργεί η ομάδα, ποιοι είναι οι κανόνες, και τους δίνουμε χρόνο να νιώσουν άνετα. Οι γονείς από την πλευρά τους μπορούν να βοηθήσουν πολύ απλά, μιλώντας θετικά για τη νέα αρχή και δίνοντας χρόνο στο παιδί να κάνει τη μετάβαση».
Και σε αυτήν την περίπτωση, θα πρέπει να μιλάμε για την αλλαγή πριν αυτή συμβεί. Ίσως αποφεύγεις αυτή τη συζήτηση γιατί φοβάσαι το ξέσπασμα, όμως είναι σημαντικό να μιλάμε στα παιδιά, λέγοντας την αλήθεια όπως εκείνα μπορούν να την αντιληφθούν βάσει της ηλικίας τους.
«Δεν θέλω να πάω σχολείο»: Όταν το παιδί επιμένει…
Έχοντας πλέον κατακτήσει τον λόγο, το παιδί μπορεί να εκφράσει λεκτικά την άρνησή του να πάει σχολείο. Ανάμεσα σε κλάματα και αναφιλητά, το παιδί δηλώνει ότι δεν επιθυμεί να πάει στη σχολική δομή κι εσύ θα προτιμούσες να μην το λέει, γιατί…. Γιατί “μαμαδοτύψεις”! Πόσο σοβαρά πρέπει να πάρεις αυτή την άρνηση και τι γίνεται όταν το παιδί, συνεχίζει να κλαίει καθημερινά έξω από την πόρτα του σχολείου, ενώ έχει περάσει και η περίοδος προσαρμογής; Κάποια παιδιά ίσως συνεχίζουν να κλαίνε και να αντιδρούν ακόμη και τον δεύτερο χρόνο φοίτησης, μπορεί κι αργότερα.
Η κα Γουμενοπούλου συμβουλεύει να ακούμε προσεκτικά το παιδί πριν προσπαθήσουμε να του «αλλάξουμε γνώμη» – ουσιαστικά να του επιβάλλουμε τη δική μας, ή αυτή που νομίζουμε ότι πρέπει να έχει για το σχολείο. Δεν χρειάζεται να το περνάτε μόνοι σας αυτό. Η συνεργασία με το σχολείο, με τη δασκάλα του παιδιού, είναι το κλειδί!
«Αυτό που λέμε πάντα είναι: πρώτα ακούμε. Πίσω από ένα “δεν θέλω να πάω σχολείο”, μπορεί να κρύβεται κάτι απλό, π.χ. το παιδί δεν τα βρίσκει με κάποιον συμμαθητή, νιώθει άβολα σε μια δραστηριότητα ή του λείπει κάτι από το σπίτι. Δεν είναι πάντα κάτι μεγάλο, αλλά είναι σημαντικό για το παιδί. Εκεί είναι πολύτιμη η συνεργασία με τους παιδαγωγούς. Όταν είμαστε ομάδα, μπορούμε να δούμε την πλήρη εικόνα και να βοηθήσουμε πραγματικά. Μικρές κινήσεις, πολλή υπομονή και καθημερινή ενθάρρυνση κάνουν τελικά τη διαφορά».
Διαφορετική συμπεριφορά του παιδιού στο σπίτι και στο σχολείο
Έστω ότι πέρασε η περίοδος προσαρμογής, το μικρό σας παιδί μεγάλωσε πια και η ζωή στο σχολείο είναι πλέον μια απλή καθημερινότητα. Έρχεται η ενημέρωση των γονέων και νιώθετε ότι μιλάτε για ένα διαφορετικό παιδί. Τι συμβαίνει και το παιδάκι σας έχει διαφορετικές συμπεριφορές στο σχολείο από ό,τι στο σπίτι; Πώς γίνεται να ακούει τη δασκάλα του ενώ εσάς όχι; (σπανίως συμβαίνει και το αντίθετο).
«Είναι κάτι που ακούμε πολύ συχνά και η απάντηση είναι απλή: τα παιδιά προσαρμόζουν τη συμπεριφορά τους στο περιβάλλον τους. Στο σχολείο λειτουργούν μέσα σε ένα σύστημα με κανόνες και πολλές φορές “κρατιούνται” λίγο παραπάνω. Στο σπίτι νιώθουν ασφάλεια – και αυτό είναι υπέροχο! Εκεί μπορούν να ξεσπάσουν, να εκφράσουν τον εαυτό τους χωρίς φόβο. Δεν σημαίνει ότι “κρύβουν κάτι” ή “κάνουν τα δικά τους”· σημαίνει ότι εμπιστεύονται τους γονείς τους τόσο ώστε να τους δείξουν και τις πιο έντονες πλευρές τους. Άλλα πάλι, είναι ήσυχα και χαμογελαστά στο σπίτι, αλλά στο σχολείο δείχνουν να δυσκολεύονται. Στο σχολείο, χρειάζεται χρόνο να προσαρμοστεί, να βρει τη θέση του στην ομάδα, να νιώσει εμπιστοσύνη.
Όλα αυτά είναι στάδια φυσικά και υγιή. Με αγάπη, εμπιστοσύνη και καλή συνεργασία ανάμεσα σε γονείς και παιδαγωγούς, το παιδί βρίσκει τη σταθερότητα που χρειάζεται και ανθίζει με τον δικό του ρυθμό».
Οι πρώτες φιλίες, το μοίρασμα της μικρής παρέας
Υπάρχουν ηλικίες ορόσημα και στην κοινωνικοποίηση, ξεκινώντας από το παράλληλο παιχνίδι ως το χτίσιμο μιας δυνατής φιλίας. Το σχολείο προσφέρει αυτή την εξαιρετικά σημαντική ευκαιρία στο μικρό σας παιδί.
«Οι πρώτες σχέσεις φιλίας ξεκινούν από πολύ νωρίς, ακόμη κι από τα 2–3 έτη βλέπουμε παιδιά να διαλέγουν ποιον θέλουν δίπλα τους στο παιχνίδι, να περιμένουν έναν φίλο τους το πρωί ή να λένε “θέλω να κάτσω με τον Μιχάλη”. Από τα 3 και πάνω, αυτές οι σχέσεις αρχίζουν να αποκτούν διάρκεια και πιο ουσιαστικό περιεχόμενο.
Στη Φωλίτσα θεωρούμε τις πρώτες φιλίες κάτι ιερό. Είναι οι σχέσεις που θα βοηθήσουν το παιδί να μάθει τι σημαίνει συνεργασία, μοίρασμα, καλοσύνη, αποδοχή. Κάθε “μικρή παρέα” είναι μια ευκαιρία να χτίσουμε έναν άνθρωπο που αργότερα θα φτιάχνει βαθιές και ουσιαστικές σχέσεις στη ζωή του. Είναι μαγικό να το βλέπεις αυτό να ξεκινάει από τόσο νωρίς».
Ας μην ξεχνάμε λοιπόν ότι τα παιδιά μας, ιδίως τα πρώτα πέντε χρόνια της ζωής τους, αντιλαμβάνονται τον κόσμο και ψάχνουν απαντήσεις από εμάς τους γονείς. Αν εμείς βλέπουμε θετικά τη ζωή και τις αποφάσεις της οικογένειας, τότε και το παιδί θα νιώθει ασφάλεια και χαρά.
«Κάθε νέα σχολική χρονιά είναι για εμάς μια ευκαιρία να υποδεχτούμε τα παιδιά με χαρά, ασφάλεια και εμπιστοσύνη. Με σεβασμό στους ρυθμούς και τις ανάγκες τους, και μέσα από ουσιαστική συνεργασία με τις οικογένειες, φροντίζουμε κάθε μικρό τους βήμα να συνοδεύεται από φροντίδα, στήριξη και πολλή αγάπη», επισημαίνει η κα Γουμενοπούλου.
Μετά τη δική μας φωλίτσα και τη δική μας αγκαλιά, το παιδί θα μεταβεί με ασφάλεια σε ένα σχολικό περιβάλλον που ταιριάζει στην οικογένειά μας κι εκεί θα βρει μια δεύτερη οικογένεια, έναν χώρο που το προσεγγίζει με αγάπη και κατανόηση, αλλά και με εξειδίκευση, ώστε να περνά δημιουργικά τον χρόνο του. Να θυμάστε, η αισιοδοξία είναι θέμα επιλογής!