Λεόντειος Σχολή Νέας Σμύρνης: Η Περιέργεια και η Φαντασία ως κινητήρες της μάθησης
Η Δέσποινα Τσαούση, Γενική Διευθύντρια της Λεοντείου Σχολής Νέας Σμύρνης, γράφει στο NouPou για ένα σχολείο που δεν αντιμετωπίζει την περιέργεια και τη φαντασία ως παρεκκλίσεις από το πρόγραμμα, αλλά ως τον αληθινό δρόμο προς τη γνώση.
- 12/12/2025, 11:21
Υπάρχουν στιγμές στην παιδική ηλικία που μοιάζουν ασήμαντες, αλλά κρύβουν μέσα τους ολόκληρη τη δύναμη της μάθησης. Ένα παιδί που ανοίγει ένα κουτί και το φαντάζεται ως διαστημόπλοιο. Ένα «γιατί;» που ξεπηδά αυθόρμητα στη μέση μιας συζήτησης. Μέσα σε αυτά τα μικρά, καθημερινά θαύματα κρύβεται η βαθύτερη αλήθεια της παιδείας: η γνώση δεν ξεκινά από την απάντηση, αλλά από την απορία.
Και κάθε απορία χρειάζεται δύο πράγματα για να μεγαλώσει: περιέργεια και φαντασία. Τους δύο κινητήρες που κρατούν ζωντανή τη χαρά της ανακάλυψης.
Περιέργεια: ο πρώτος σπόρος που φυτεύουμε στην ψυχή των παιδιών μας.
Η περιέργεια δεν είναι απλώς ένα χαρακτηριστικό της παιδικής ηλικίας, είναι η φυσική τάση για μάθηση και από τις πιο δυνατές κινητήριες δυνάμεις στη ζωή. Όταν το παιδί νιώθει ελεύθερο να ρωτήσει και να εξερευνήσει, αναπτύσσει τον κόσμο του και ταυτόχρονα την αίσθηση της αυτονομίας και της εμπιστοσύνης στον εαυτό του. Καθώς μεγαλώνει, όμως, η περιέργεια συχνά συναντά εμπόδια. Η σχολική καθημερινότητα, οι στόχοι, οι κανόνες και οι απαιτήσεις, όσο σημαντικοί κι αν είναι, μπορούν άθελά τους να περιορίσουν εκείνη την αυθόρμητη διάθεση για εξερεύνηση.
Η φωνή της απορίας γίνεται πιο συγκρατημένη, πιο επιφυλακτική. Δεν εξαφανίζεται, αλλά χρειάζεται ενθάρρυνση για να συνεχίσει να εκφράζεται με την ίδια ένταση. Μελέτες δείχνουν ότι τα παιδιά που καλλιεργούν την περιέργεια τους έχουν κατά μέσο όρο 30% καλύτερα αποτελέσματα σε δοκιμασίες επίλυσης προβλημάτων από ό,τι εκείνα που δεν έχουν παρόμοια υποστήριξη στο σπίτι και το σχολείο.
Φαντασία: ο μεγάλος σύμμαχος της περιέργειας
Η φαντασία, από την άλλη, είναι το «εργαλείο» που δίνει σχήμα και περιεχόμενο σε αυτή την περιέργεια, δεν είναι απλώς η ικανότητα να δημιουργείς εικόνες στο μυαλό. Eίναι ο τρόπος με τον οποίο το παιδί μπορεί να μετατρέψει μια απορία σε σκέψη, μια σκέψη σε πείραμα, ένα πείραμα σε ιδέα. Μέσα από το παιχνίδι, τα μικρά έργα τέχνης ή τις ιστορίες που φτιάχνουν, διαμορφώνουν έναν μοναδικό τρόπο να κατανοούν και να επεξεργάζονται τον κόσμο τους. Με άλλα λόγια, η φαντασία δίνει μορφή σε όσα η περιέργεια ξυπνά.
Όταν οι δύο δυνάμεις συναντιούνται: η γεννηση της δημιουργικής μάθησης
Όταν λοιπόν το σχολικό περιβάλλον ενθαρρύνει αυτή τη συνάντηση των δύο δυνάμεων, η μάθηση αποκτά βάθος και χαρά. Ένα παιδί που νιώθει ελεύθερο να ρωτήσει «τι θα συνέβαινε αν…» και να ονειρευτεί μια πιθανή απάντηση δεν περιορίζεται να μάθει αυτό που «πρέπει». Μαθαίνει αυτό που τον ενδιαφέρει, αυτό που έχει προσωπικό νόημα για εκείνον.
Σε αυτό το πνεύμα, η Λεόντειος Σχολή Νέας Σμύρνης καλλιεργεί ένα πλαίσιο όπου η περιέργεια και η φαντασία θεωρούνται βασικά συστατικά της μάθησης και όχι “παρεκκλίσεις” από το πρόγραμμα. Μέσα από εργαστήρια, projects, ερευνητικές δραστηριότητες και βιωματικές εμπειρίες, δίνεται στα παιδιά ο χώρος να αναρωτηθούν, να παίξουν, να πειραματιστούν και να φανταστούν λύσεις πέρα από τις αναμενόμενες. Η ερώτηση γίνεται αφετηρία του μαθήματος και η φαντασία το εργαλείο μέσα από το οποίο το παιδί πλάθει τη δική του πορεία.
Γιατί αυτό είναι τελικά η μάθηση: μια αδιάκοπη συνομιλία ανάμεσα στην απορία και στη δημιουργία. Όταν δίνουμε στα παιδιά το θάρρος να ρωτούν και την ελευθερία να ονειρεύονται, τα βοηθούμε να αναπτύξουν έναν τρόπο σκέψης που δεν σταματά στα όρια του προφανούς. Τα ενθαρρύνουμε να εξερευνούν τον κόσμο με ανοιχτό βλέμμα, να συνδέουν την πληροφορία με τη φαντασία τους και να χτίζουν γνώσεις που τους ανήκουν πραγματικά.
Και ίσως γι’ αυτό η πιο σημαντική στιγμή στην τάξη δεν είναι όταν βρίσκουν τη σωστή απάντηση, αλλά όταν σηκώνουν το χέρι για να κάνουν μια νέα ερώτηση. Γιατί εκεί, στην αρχή κάθε απορίας, ξεκινά το ταξίδι της μάθησης – και εκεί βρίσκεται όλη η ομορφιά της.