Πώς θα ήταν ο Μαραθώνιος στην Παραλιακή και άλλα 10 συναρπαστικά facts για τον εμβληματικό αγώνα δρόμου
Η απόσταση, η ιστορία, ο ρυθμός, οι θερμίδες, τα ρεκόρ. Ο Μαραθώνιος είναι ένας κόσμος από μόνος του. Ανάμεσα σε Αθήνα, Βοστώνη και Βερολίνο (και με λίγο από Αθηναϊκή Ριβιέρα), 10 + 1 facts εξηγούν τι κρύβεται πραγματικά πίσω από τα 42 χιλιόμετρα.
- 08/11/2025, 09:13
Ο Μαραθώνιος είναι μια διαδρομή-σύμβολο: 42.195 μέτρα που ξεκινούν από την αρχαία Ελλάδα και καταλήγουν σήμερα σε κάθε μεγάλη πόλη του κόσμου. Άλλοι τον τρέχουν για χρόνο, άλλοι για το challenge και την πειθαρχία που απαιτεί και άλλοι απλώς για να πουν «το έκανα». Κι όμως, υπάρχουν στοιχεία για τον Μαραθώνιο που δεν είναι τόσο γνωστά – από το γιατί η απόσταση είναι ακριβώς 42,195 χιλιόμετρα, μέχρι το πόσες θερμίδες καίει ένας δρομέας κατά τη διάρκειά του. Εδώ είναι μερικά από τα πιο ενδιαφέροντα.
1. Αν έτρεχες τον μαραθώνιο στην Παραλιακή…
…θα ξεκινούσες από το Φάληρο, στο ύψος του Μπάτη, και θα τερμάτιζες μετά την Παλαιά Φώκαια, στην παραλία Θυμάρι. Επίσημος Μαραθώνιος σε αυτή τη διαδρομή δεν έχει διοργανωθεί ποτέ, παρ’ όλα αυτά, υπάρχουν μικρότεροι αγώνες που αξιοποιούν τμήματα της παραλιακής, όπως ο Ποσειδώνιος Ημιμαραθώνιος, ο οποίος “τρέχει” στην παραλιακή ζώνη του Φαλήρου και προσφέρει πολλές διαδρομές (Ημιμαραθώνιος 21,1 χλμ, relay, quarter marathon, 5 χλμ κ.ά.) αλλά και ο αγώνας δρόμου Run the Lake Vouliagmeni, με διαδρομές 5 χλμ. και 10 χλμ από τη Λίμνη Βουλιαγμένης προς τη Βάρκιζα, με εκκίνηση και τερματισμό στο ύψος της εισόδου της Λίμνης Βουλιαγμένης.
2. Η απόσταση των 42,195 χλμ. επιλέχθηκε με όρους «VIP»
Μέχρι το 1908, οι Μαραθώνιοι δεν είχαν σταθερή απόσταση. Η επιλογή των 42.195 μέτρων, που τελικά επικράτησαν ως η ακριβής απόσταση που διανύουν οι Μαραθωνοδρόμοι σε όλο τον κόσμο, έγινε στους Ολυμπιακούς του Λονδίνου το 1908, για να μπορεί ο αγώνας να ξεκινήσει από το Παλάτι του Ουίνδσορ και να τελειώσει εντός του Ολυμπιακού σταδίου στο Shepherd’s Bush στα δυτικά του Λονδίνου, ακριβώς μπροστά στο θεωρείο της βασίλισσας Αλεξάνδρας. Η απόσταση άλλαξε βέβαια ξανά στους επόμενους Ολυμπιακούς (40.200 μ. στη Στοκχόλμη το 1912, 42.750 μ. στην Αμβέρσα το 1920), μέχρι που το 1921 η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή αποφάσισε να καθιερώσει οριστικά τα 42.195 μέτρα, αρχής γενομένης από τους Ολυμπιακούς του 1924 που διεξήχθησαν στο Παρίσι.
3. Παρ’ όλα αυτά, η παγκόσμια εκδοχή του Μαραθωνίου γεννήθηκε στην Αθήνα
Ο Αυθεντικός Μαραθώνιος της Αθήνας βασίζεται στην ιστορική διαδρομή του 1896 (στους πρώτους σύγχρονους Ολυμπιακούς). Με τη σειρά του, ο πρώτος σύγχρονος μαραθώνιος, αυτός δηλαδή του 1896 στην Αθήνα, έχει τις ρίζες του στην αρχαία Ελλάδα και συγκεκριμένα στον στρατιώτη που, μετά το πέρας της μάχης του Μαραθώνα το 490 π.Χ. φέρεται να έτρεξε πάνοπλος ως την πόλη της Αθήνας καλύπτοντας σε μερικές ώρες την απόσταση των 40 χιλιομέτρων για να μεταφέρει τα νικητήρια νέα: «Nενικήκαμεν!». Ο νικητής του πρώτου ολυμπιακού μαραθωνίου το 1896 ήταν ο Σπύρος Λούης, ένας Έλληνας μεταφορέας νερού. Νίκησε με χρόνο 2 ώρες 58 λεπτά και 50 δευτερόλεπτα.
4. Tο BQ είναι το δρομικό ισοδύναμο του Harvard
Ο Μαραθώνιος της Βοστώνης είναι ο παλαιότερος ετήσιος μαραθώνιος στον κόσμο, με αδιάλειπτη διοργάνωση από το 1897, με δύο μόνο εξαιρέσεις: το 1918, λόγω Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, ο αγώνας μετατράπηκε σε στρατιωτικό ekiden (μαραθώνιος αγώνας σκυταλοδρομίας), ενώ το 2020 αναβλήθηκε και τελικά ακυρώθηκε για πρώτη φορά στην ιστορία του λόγω της πανδημίας Covid-19. Ο αγώνας είναι τόσο διάσημος στο κοινό και δημοφιλής σε επαγγελματίες αθλητές, που οι δρομείς χρησιμοποιούν τον όρο BQ: «Boston Qualifier». Πρόκειται για τον χρόνο πρόκρισης στον Μαραθώνιο της Βοστώνης (για να τρέξει κάποιος, χρειάζεται έναν συγκεκριμένο χρόνο επίδοσης, ανάλογα με την ηλικιακή του κατηγορία).
5. Η Αθήνα δεν θεωρείται «γρήγορος» Μαραθώνιος
Η Αυθεντική διαδρομή είναι εμβληματική, αλλά δύσκολη: έχει υψομετρικές διαφορές (ανηφόρες – κατηφόρες), που την κάνουν μια πραγματική πρόκληση ακόμα και για έμπειρους μαραθωνοδρόμους. Για όσους την έχουν δοκιμάσει: όλη η διαδρομή από περίπου το 9ο μέχρι και το 31ο χλμ. είναι ένα σκωτσέζικο ντους με μεγάλες ανηφόρες, λίγες κατηφόρες και κάποια επίπεδα τμήματα. Αν πάντως περάσεις τον Σταυρό της Αγίας Παρασκευής (30ο-31ο χλμ) μπορείς να αισιοδοξείς ότι θα τα καταφέρεις. Έτσι, η Αθήνα δεν ενδείκνυται για καλές επιδόσεις: Τα παγκόσμια ρεκόρ γίνονται κυρίως σε Βερολίνο, Σικάγο, Βαλένθια, Λονδίνο, Τόκιο (flat & fast).
6. Επίσης: Τα περισσότερα παγκόσμια ρεκόρ “γράφονται” το φθινόπωρο
Η ιδανική θερμοκρασία για υψηλές επιδόσεις σε Μαραθώνιο είναι περίπου 10–15°C. Σε πιο ζεστό περιβάλλον, το σώμα προσπαθεί να αποβάλει περισσότερη θερμότητα: αυξάνει η εφίδρωση, το αίμα κατευθύνεται προς το δέρμα και μειώνεται εκείνο που φτάνει στους μυς. Το αποτέλεσμα; Οι παλμοί ανεβαίνουν και η απόδοση πέφτει. Οι πιο γρήγοροι μαραθώνιοι (Βερολίνο, Σικάγο, Βαλένθια) διεξάγονται φθινόπωρο, ενώ εκείνοι του Λονδίνου και του Τόκιο την Άνοιξη.
7. Οι ταχύτεροι άνθρωποι στον πλανήτη δεν είναι οι sprinters
Οι σπρίντερς καλύπτουν λίγα μέτρα σε ασύλληπτες ταχύτητες. Αλλά οι μαραθωνοδρόμοι είναι αυτοί που κινούνται γρήγορα για ώρες. Με προπόνηση που χτίζεται επί χρόνια, απόλυτα ελεγχόμενο ρυθμό, στρατηγική και απίστευτη αντοχή, μπορούν να διανύουν 42 χιλιόμετρα με μέσο ρυθμό που οι περισσότεροι δυσκολεύονται να κρατήσουν για 500 μέτρα. Το παγκόσμιο ρεκόρ ανδρών βρίσκεται πλέον στις 2 ώρες (το κατέχει ο Κενυάτης Kelvin Kiptum με χρόνο 2:00:35, που σημείωσε στις 8 Οκτωβρίου 2023 στον μαραθώνιο του Σικάγο), χρόνος που πριν από μερικές δεκαετίες θεωρούνταν βιολογικά αδύνατος.
8. Ο μεταβολισμός και ο «Τοίχος» του Μαραθωνίου
Σε έναν Μαραθώνιο, το σώμα καίει περίπου 2.500–3.000 θερμίδες μέσα σε λίγες ώρες. Αυτό σημαίνει πως κάθε περίπου 10 χιλιόμετρα, έχεις ξοδέψει την ενέργεια ενός πλήρους γεύματος. Ο οργανισμός χρησιμοποιεί κυρίως τους υδατάνθρακες (τη γλυκόζη του αίματος και το γλυκογόνο που έχει αποθηκεύσει στους μυς και στο ήπαρ). Καθώς η προσπάθεια συνεχίζεται, ο οργανισμός αναγκάζεται να στραφεί για ενέργεια περισσότερο στο λίπος – διαδικασία πιο αργή και λιγότερο αποδοτική για υψηλή ένταση τρεξίματος. Γι’ αυτό οι δρομείς κάνουν “carb loading” τις προηγούμενες μέρες, ώστε να γεμίσουν τα αποθέματα γλυκογόνου, και καταναλώνουν ενεργειακά gels μέσα στον αγώνα, τροφοδοτώντας το σώμα τους άμεσα με ενέργεια. Το φαινόμενο κατά το οποίο τα αποθέματα γλυκογόνου σχεδόν εξαντλούνται λέγεται «hitting the wall» και είναι ο πιο γνωστός εφιάλτης για έναν μαραθωνοδρόμο. Συνήθως εμφανίζεται γύρω στο 30ο χιλιόμετρο και οδηγεί σε απότομη πτώση ρυθμού και αίσθημα κατάρρευσης.
9. Η πλειοψηφία των αθλητών θα τελειώσει τον αγώνα με αφυδάτωση
Κατά τη διάρκεια του Μαραθωνίου, οι δρομείς χρειάζονται περίπου 150ml – 250ml υγρών κάθε 15 λεπτά, δηλαδή 600ml – 1L την ώρα. Παρ’ όλα αυτά, οι έρευνες δείχνουν ότι οι περισσότεροι δεν καταφέρνουν να αναπληρώσουν επαρκώς τα υγρά που χάνουν μέσω του ιδρώτα, με αποτέλεσμα η αφυδάτωση να είναι σχεδόν αναπόφευκτη. Από την άλλη, η υπερβολική κατανάλωση νερού μπορεί να οδηγήσει σε υπονατριαιμία, δηλαδή αραίωση των επιπέδων νατρίου στο αίμα — μια επικίνδυνη κατάσταση που μπορεί να προκαλέσει κράμπες, ζαλάδες ή και απώλεια συνείδησης. Η σωστή ισορροπία βρίσκεται στην προσεκτική κατανάλωση νερού και ηλεκτρολυτών, ξεκινώντας ήδη από τις μέρες πριν τον αγώνα. Το σώμα χρειάζεται εκπαίδευση όχι μόνο στο τρέξιμο, αλλά και στην ενυδάτωση.
10. Ο Μαραθώνιος είναι ο πιο «δημοκρατικός» αγώνας στον κόσμο
Στον Μαραθώνιο, επαγγελματίες και ερασιτέχνες τρέχουν μαζί. Την ίδια στιγμή, στον ίδιο δρόμο, τα ίδια χιλιόμετρα, με τους ίδιους σταθμούς ανεφοδιασμού. Και ο αγώνας δεν διεξάγεται σε στάδια ή ειδικές εγκαταστάσεις: διασχίζει δρόμους, γέφυρες, συνοικίες, μνημεία και κέντρα πόλεων. «Μπαίνει» μέσα στη ζωή της πόλης και τη μετατρέπει σε ένα τεράστιο γήπεδο. Γι’ αυτό, όπου κι αν διεξάγεται, ο Μαραθώνιος είναι πάντα περισσότερο από ένας αγώνας: είναι γιορτή.
11. Κανείς δεν τρέχει Μαραθώνιο μόνος του
Οι θεατές κατακλύζουν ολόκληρη τη διαδρομή, ζητωκραυγάζοντας, χειροκροτώντας και δίνοντας ρυθμό σε άγνωστους ανθρώπους. Οι εθελοντές οργανώνουν, καθοδηγούν και κρατούν τον αγώνα ζωντανό. Στον Αυθεντικό Μαραθώνιο της Αθήνας, χιλιάδες εθελοντές θα στηρίξουν και φέτος τους δρομείς για να φτάσουν στο Καλλιμάρμαρο. Οι αιτήσεις για εθελοντές ανοίγουν συνήθως τον Μάιο, και η ελάχιστη απασχόληση την ημέρα του αγώνα είναι, σύμφωνα με την επίσημη σελίδα της διοργάνωσης, 5,5 ώρες. Κάποιοι στελεχώνουν την εκκίνηση ή τον τερματισμό. Άλλοι βρίσκονται στους σταθμούς ανεφοδιασμού με νερά, ισοτονικά, μπανάνες, μπάρες δημητριακών, σφουγγάρια – και μια κουβέντα που μπορεί να σε κρατήσει «όρθιο» στο 30ό χιλιόμετρο. Γιατί, τελικά, κανείς δεν τρέχει τον Μαραθώνιο μόνος του.