Κιρσοί: Πότε γίνονται επικίνδυνοι και πώς αντιμετωπίζονται;
Ρώτα Τον Γιατρό
Οι κιρσοί, γνωστοί και ως «φλεβίτιδα», επηρεάζουν εκατομμύρια ανθρώπους και συχνά αντιμετωπίζονται επιφανειακά, παρότι μπορεί να υποκρύπτουν σοβαρότερη φλεβική ανεπάρκεια. Ο Ευθύμιος Αυγερινός, Αναπληρωτής Καθηγητής Αγγειοχειρουργικής του ΕΚΠΑ και Πρόεδρος της Ελληνικής Φλεβολογικής Εταιρείας, εξηγεί γιατί η έγκαιρη διάγνωση και οι σύγχρονες θεραπείες μπορούν να προλάβουν επιπλοκές και να βελτιώσουν ουσιαστικά την ποιότητα ζωής.
- 29/10/2025, 10:08
Οι κιρσοί είναι μια από τις πιο συχνές, αλλά και πιο παρεξηγημένες παθήσεις του φλεβικού συστήματος. Πολλοί τους αντιμετωπίζουν ως ένα καθαρά αισθητικό πρόβλημα, όμως στην πραγματικότητα αποτελούν εκδήλωση Χρόνιας Φλεβικής Ανεπάρκειας, μιας πάθησης που, αν μείνει χωρίς σωστή διάγνωση και θεραπεία, μπορεί να επηρεάσει ουσιαστικά την καθημερινότητα και την υγεία.
Ο Ευθύμιος Αυγερινός, Αναπληρωτής Καθηγητής Αγγειοχειρουργικής του ΕΚΠΑ, Καθηγητής Χειρουργικής στο Πανεπιστήμιο του Pittsburgh και Πρόεδρος της Ελληνικής Φλεβολογικής Εταιρείας, εξηγεί τι πρέπει να γνωρίζουμε για τους κιρσούς, πώς αντιμετωπίζονται σήμερα και γιατί η έγκαιρη πρόληψη κάνει τη διαφορά.
Τι είναι οι κιρσοί; Είναι επικίνδυνοι;
Οι κιρσοί «φλεβίτις» είναι διατεταμένες φλέβες στα πόδια αποτέλεσμα της αδυναμίας τους να προωθήσουν το αίμα προς τα επάνω (προς την καρδιά), το αίμα λιμνάζει και οι φλεβες φουσκώνουν. Ο ιατρικός όρος είναι Χρόνια Φλεβική Ανεπάρκεια (ΧΦΑ) και σίγουρα δεν είναι μόνο θέμα αισθητικής όπως κάποιοι λανθασμένα θεωρούν.
Στα αρχικά στάδια, οι ασθενείς με ΧΦΑ δεν έχουν ορατά σημάδια διόγκωσης των φλεβών (ευρυαγγείες ή κιρσούς), ωστόσο κατά το τέλος της ημέρας μπορεί να νιώσουν βαρύ το πόδι τους με συνοδό πρήξιμο (οίδημα) το οποίο βελτιώνεται με τη κατάκλιση. Ο ασθενής εκτός από τα «κουρασμένα πόδια», μπορεί να παραπονεθεί για κράμπες, κάψιμο, φαγούρα ή πόνο.
Στα πιο προχωρημένα στάδια μπορεί να δημιουργηθούν θρομβώσεις, δυσχρωμίες και έλκη στα πόδια με σημαντικές επιπτώσεις στην ποιότητα ζωής, αλλά και με άμεση συσχέτιση πλέον με καρδιαγγειακά επεισόδια και αυξημένη θνητότητα.
Χρόνια Φλεβική Ανεπάρκεια: Σε ποια φύλα και ηλικίες εμφανίζεται περισσότερο;
Σε μια πολύ πρόσφατη μελέτη της Ελληνικής Φλεβολογικής Εταιρείας σε δείγμα 1900 ατόμων (>18 ετών) ο επιπολασμός της Χρόνιας Φλεβικής Ανεπάρκειας στην Ελληνική επικράτεια είναι 63% (43% ήπια, 41% μέτρια, 16% βαριά).
Οι πληθυσμιακές ομάδες που θα τη συναντήσουμε συχνότερα είναι οι γυναίκες, οι πιο ηλικιωμένοι, αυτοί που εργάζονται σε συνθήκες ορθοστασίας, οι παχύσαρκοι και αυτοί με κληρονομικό ιστορικό.
Aίτια και συμπτώματα
Επιγραμματικά, οι κύριοι παράγοντες κινδύνου που συμβάλουν στην ανάπτυξη της ΧΦΑ:
- Αδράνεια, όρθοστασία ή καθιστική ζωή
- Παχυσαρκία
- Ηλικία
- Γυναικείο φύλο (επίδραση προγεστερόνης και εγκυμοσύνης)
- Εγκυμοσύνη
- Τραυματισμός
- Κάπνισμα
- Φλεβική θρόμβωση
- Οικογενειακό ιστορικό
Όλοι οι παραπάνω παράγοντες, αυξάνουν σημαντικά τον κίνδυνο, δεν προκαλούν όμως κατ’ ανάγκη φλεβική ανεπάρκεια. Για παράδειγμα, άτομα με έναν ή περισσότερους παράγοντες κινδύνου ενδέχεται να μην προσβληθούν, ενώ αντίθετα, άτομα χωρίς εμφανείς παράγοντες κινδύνου μπορεί να εκδηλώσουν ΧΦΝ. Ο ρόλος των γονιδίων (οικογενειακό ιστορικό) είναι καθοριστικός και των επιγονιδίων που δημιουργούνται από συγκεκριμένες περιβαλλοντικές επιδράσεις και συμπεριφορές είναι ενισχυτικός.
Έχω κιρσούς. Σε ποιον γιατρό πρέπει να πάω και πότε είναι ανησυχητικό;
Εφόσον μιλάμε για διατεταμένα αγγεία-φλέβες, η παθολογία των κιρσών είναι πρωτίστος αντικείμενο των Αγγειοχειρουργών. Ο Αγγειοχειρουργός έχει την ολοκληρωμένη εκπαίδευση να αξιολογήσει τα συμπτώματα και τη βαρύτητα των κιρσών, να πραγματοποιήσει υπερηχογραφικό έλεγχο των φλεβών και να εφαρμόσει όλες τις συγχρονες θεραπευτικές επιλογές, συντηρητικές, φαρμακευτικές ή/και επεμβατικές.
Οποιοσδήποτε έχει εμφανείς κιρσούς στα πόδια με ή χωρίς συμπτώματα βάρους ή κόπωσης, οφείλει να συμβουλευτεί τον Αγγειοχειρουργό και κατ’ ελάχιστο να κάνει ένα υπερηχογράφημα φλεβών προκειμένου να εκτιμηθεί η βαρύτητα της φλεβικής ανεπάρκειας. Αιφνίδια κοκκινίλα με πόνο και πρήξιμο στο πόδι, πιθανά υποδηλώνουν θρόμβωση οπότε η ανάγκη επίσκεψης στον γιατρό γίνεται επείγουσα.
Η αντιμετώπιση, η θεραπεία και η σωστή πρόληψη
Στα αρχικά στάδια τα συμπτώματα μπορούν να ελαττωθούν και να επιβραδυνθεί η εξέλιξη της νόσου με απλές αλλαγές στον τρόπο ζωής, κάλτσες συμπίεσης και ενίοτε λήψη φαρμακευτικής αγωγής. Περπατήστε και ασκηθείτε, αυτό είναι το «παράθυρο» της έγκαιρης «μη ιατρικής» παρέμβασης! Προσπαθήστε να σηκώσετε τα πόδια σας όταν σας δίνεται η ευκαιρία.
Οι κάλτσες συμπίεσης, όταν μετρηθούν σωστά και είναι καλής ποιότητας, διευκολυνουν τη φλεβική κυκλοφορία και είναι ανακουφιστικές. Για τη συμπτωματική ΧΦΝ εχουμε επίσης στη διάθεσή μας και εξειδικευμένα φάρμακα (φλεβοτονικά) και συμπληρώματα διατροφής που μπορούν να απαλύνουν τα συμπτώματα, βελτιώνοντας τη συσταλτικότητα του φλεβικού τοιχώματος και τη φλεβική κυκλοφορία. Ωστόσο, καμία φαρμακευτική αγωγή δεν θα εξαφανίσει τους κιρσούς και τις ευρυαγγείες και καλό είναι να μην παραπλανώνται οι ασθενείς από μη ειδικούς ή/και αναξόπιστες διαδικτυακές διαφημίσεις.
Στα πιο προχωρημένα πάντως στάδια (όταν είναι εμφανέίς οι κιρσοί ή έντονα τα συμπτώματα), απλές επεμβατικές τεχνικές μπορούν να δώσουν λύση γρήγορα και ανώδυνα.
Η ενδοαυλική (ή ενδοφλεβική) θεραπεία με laser ή ραδιοσυχνότητες στην αντιμετώπιση της φλεβικής ανεπάρκειας έχει αντικαταστήσει σε μεγάλο βαθμό την παραδοσιακή χειρουργική (σαφηνεκτομή) για πάνω από 10 χρόνια. Δεν απαιτούνται τομές ούτε γενική αναισθησία. Άμεσα ο ασθενής είναι σε θέση να περπατήσει και να συνεχίσει τις καθημερινές του δραστηριότητες. Η καυτηριασμένη φλέβα, σταδιακά θα θρομβωθεί, θα σκληρύνει, θα συρρικνωθεί και θα εξαφανιστεί. Το αίμα θα συνεχίσει φυσικά να κυκλοφορεί μέσω των άλλων υγιών φλεβών του ποδιού.
Συγχρονες τεχνικές μικροφλεβεκτομών ή και σκληροθεραπείας (ένεση φαρμάκου στις ανεπαρκείς φλεβες – κιρσούς) συμπληρώνουν ένα βέλτιστο λειτουργικό και αισθητικό αποτέλεσμα. Πιο πρόσφατα, το laser μπορεί σε επιλεγμένες περιπτώσεις να αντικατασταθεί από ειδική κόλλα. Το προφιλ ασφάλειας όλων αυτών των τεχνικών είναι πολύ υψηλό και η πιθανότητα μιας σοβαρής επιπλοκής (π.χ. θρόμβωση) <<1%.
Αξίζει να σημειωθεί ότι μεγάλη πρόοδο έχουμε δει τα τελευταια χρόνια και στην αντιμετώπιση φλεβικών θρομβώσεων και ΧΦΝ που αφορά τις βαθύτερες φλέβες. Σε ασθενείς με έντονα συμπτώματα, που κάποτε η θεραπεία ήταν μόνο τα αντιπηκτικά φάρμακα, πλέον έχουμε στη διάθεσή μας ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές αφαίρεσης θρόμβων και διάνοιξης των αποφραγμένων φλεβών με stents. Οι δυνατότητες βελτίωσης της ποιότητας ζωής αυτών των ασθενών είναι τεράστιες.