Το Studio Arké επιστρέφει στην «ἀρχή» και την ουσία της αρχιτεκτονικής
The Visionaries
Εμπνευσμένο από την αρχαία έννοια της «ἀρχής», το Studio Arké της Αντιγόνης Βρούβα επιστρέφει στην ουσία της αρχιτεκτονικής, προτείνοντας έργα καθαρότητας, ισορροπίας και σεβασμού στον τόπο, από τη Σύρο έως τα Νότια Προάστια.
- 21/10/2025, 10:38
Με φιλοσοφία που αντλεί έμπνευση από την αρχαία ελληνική έννοια της «ἀρχής» και της απαρχής κάθε δημιουργίας, το Studio Arké της Αντιγόνης Βρούβα προτείνει μια αρχιτεκτονική που ισορροπεί ανάμεσα στην ιδέα και τον χώρο, το φως και την ύλη, τον άνθρωπο και τον τόπο. Η ιδρύτρια του γραφείου μιλά για την έννοια της «ἀρχής» ως αφετηρίας κάθε σχεδιασμού, για τη σημασία της ουσίας πίσω από τη μορφή και για την ανάγκη να συνδέεται η αρχιτεκτονική με το συναίσθημα και τη βιωμένη εμπειρία. Από το Kratisti Apartment στη Σύρο έως τη μελέτη σύγχρονων γραφειακών χώρων, το γραφείο υπογράφει έργα που αποπνέουν καθαρότητα, ισορροπία και σεβασμό στον τόπο.
Μιλώντας στο NouPou, αναφέρεται μεταξύ άλλων στα Νότια Προάστια και στην κατασκευαστική ανάπτυξη που γνωρίζουν τα τελευταία χρόνια. Τονίζει ότι αυτό που θα πρέπει να διαφυλαχθεί είναι η αίσθηση του μέτρου, η αρμονία ανάμεσα στη φύση και την αρχιτεκτονική, καθώς και η ποιότητα του δημόσιου χώρου. «Πιστεύω πως η αρχιτεκτονική οφείλει να λειτουργεί διακριτικά, να εντάσσεται στο τοπίο και όχι να το κυριαρχεί», σημειώνει χαρακτηριστικά.
Κυρία Βρούβα, ποια είναι η κεντρική ιδέα πίσω από το όνομα Studio Arké;
Το όνομα Studio Arké προέρχεται από την αρχαία ελληνική λέξη «ἀρχή», που σημαίνει αρχή, πηγή ή ουσία. Για εμάς, εκφράζει το σημείο από όπου όλα ξεκινούν, την απαρχή της δημιουργίας, τη στιγμή που μια ιδέα αρχίζει να παίρνει μορφή. Η «ἀρχή» συμβολίζει την επιστροφή στην ουσία του σχεδιασμού· στην αναζήτηση του νοήματος πίσω από κάθε έργο και στη σύνδεσή του με τον τόπο, το φως και τον άνθρωπο. Στο Studio Arké βλέπουμε την αρχιτεκτονική ως μια διαδικασία που ξεκινά από μια ιδέα και καταλήγει σε χώρο.
Τι σημαίνει για εσάς η λέξη «ἀρχή» και πώς αυτή εκφράζεται στο έργο σας;
Για μένα, η «ἀρχή» είναι το σημείο όπου ο σχεδιασμός συναντά τη σκέψη. Είναι η στιγμή που μια ιδέα αρχίζει να αποκτά μορφή, υλικότητα και σχέση με τον χώρο. Στην ουσία, είναι η πρώτη πράξη αρχιτεκτονικής, εκεί όπου το αφηρημένο γίνεται συγκεκριμένο. Πιστεύω πως κάθε έργο φέρει μέσα του τη δική του «ἀρχή», ένα εννοιολογικό υπόβαθρο που καθορίζει τις αποφάσεις, τη μορφή και την ατμόσφαιρά του. Στο Studio Arké προσπαθώ να επιστρέφω πάντα σε αυτό το θεμέλιο, στην αρχική ιδέα που γεννά τον χώρο, γιατί εκεί βρίσκεται η αλήθεια του έργου. Αν η «ἀρχή» είναι καθαρή, τότε και η αρχιτεκτονική που προκύπτει έχει συνοχή και νόημα.
Πότε και υπό ποια προοπτική δημιουργήθηκε το γραφείο και από ποιον/ποιους;
Το Studio Arké δημιουργήθηκε από εμένα την ίδια πριν ένα χρόνο, ως φυσική εξέλιξη μιας πορείας που διαμορφώθηκε μέσα από χρόνια εμπειρίας και συνεργασιών σε διαφορετικά αρχιτεκτονικά περιβάλλοντα. Ύστερα από αυτήν τη διαδρομή, ένιωσα την ανάγκη να εκφράσω μια πιο προσωπική προσέγγιση απέναντι στην αρχιτεκτονική· να δημιουργήσω έναν χώρο όπου ο σχεδιασμός ξεκινά από την ουσία μιας ιδέας και εξελίσσεται με ευαισθησία και συνέπεια. Το Studio Arké γεννήθηκε από αυτή την επιθυμία, να δίνω μορφή σε χώρους που έχουν ταυτότητα, ισορροπία και νόημα.
Με ποιον τρόπο το Studio Arké προσεγγίζει τη «γέννηση» ενός σχεδιαστικού concept;
Στο Studio Arké η «γέννηση» ενός concept ξεκινά πάντα από την ουσία του έργου, από το γιατί υπάρχει και ποιον εξυπηρετεί. Προσπαθούμε να κατανοήσουμε σε βάθος τον τόπο, τον άνθρωπο και την εμπειρία που θέλουμε να δημιουργήσουμε μέσα από τον χώρο. Από εκεί προκύπτει η κεντρική ιδέα, η «ἀρχή» που δίνει κατεύθυνση σε όλες τις σχεδιαστικές αποφάσεις, από τη μορφή και τα υλικά, μέχρι το φως και τη λεπτομέρεια. Για εμάς, το concept δεν είναι διακοσμητική αφετηρία αλλά ένα νοηματικό πλαίσιο που καθορίζει τον χαρακτήρα και την ατμόσφαιρα του έργου. Είναι η βάση πάνω στην οποία χτίζεται ο χώρος με συνέπεια και αλήθεια.
Ποια φιλοσοφία διέπει τη διαδικασία σχεδιασμού; Ξεκινάτε από την ιδέα ή από τον χώρο;
Για μένα, αυτά τα δύο είναι άρρηκτα συνδεδεμένα. Η ιδέα μπορεί να γεννηθεί από τον χώρο – από το φως, την κλίμακα, το τοπίο ή τη χρήση – αλλά ταυτόχρονα, η ιδέα είναι αυτή που δίνει νόημα και δομή στον χώρο. Στο Studio Arké προσπαθούμε να ισορροπούμε ανάμεσα σε αυτά τα δύο: ξεκινάμε από μια έννοια, μια «ἀρχή» που εκφράζει την ουσία του έργου, και την αφήνουμε να εξελιχθεί μέσα από τις πραγματικές συνθήκες του τόπου και τις ανάγκες του ανθρώπου. Έτσι, ο σχεδιασμός δεν είναι ποτέ κάτι αυθαίρετο ή επιφανειακό, αλλά μια φυσική συνέχεια της ιδέας μέσα στον χώρο.
Τι σημαίνει για εσάς η «ουσία των πραγμάτων» στον σχεδιασμό;
Η «ουσία των πραγμάτων» είναι αυτό που μένει όταν αφαιρέσεις οτιδήποτε περιττό. Είναι η αλήθεια πίσω από τη μορφή, η πρόθεση, το συναίσθημα και η ανάγκη που δίνουν λόγο ύπαρξης σε έναν χώρο. Στον σχεδιασμό προσπαθώ πάντα να φτάνω σ’ αυτή την ουσία· να κατανοήσω τι είναι πραγματικά σημαντικό για τον άνθρωπο που θα ζήσει τον χώρο και πώς αυτό μπορεί να εκφραστεί με απλότητα και καθαρότητα.
Στο Studio Arké η ουσία δεν είναι αφηρημένη έννοια, αλλά το σημείο όπου η λειτουργία, η αισθητική και η εμπειρία συναντιούνται, εκεί όπου η αρχιτεκτονική αποκτά νόημα.
Αναφέρετέ μας ένα project που έχετε αναπτύξει το τελευταίο διάστημα και θα θέλατε να κάνετε αναφορά σε αυτό.
Ένα από τα έργα που με ενθουσίασε είναι το Kratisti Apartment στη Σύρο. Το διαμέρισμα έχει θέα στο ζωντανό λιμάνι του νησιού και εμπνέεται από το ιστορικό ναυπηγείο της περιοχής. Προσπάθησα με κάθε επιλογή να τιμήσω τον τόπο και να εντάξω την παράδοση στο σύγχρονο πλαίσιο. Στο project αυτό κάθε έπιπλο και κάθε λεπτομέρεια είναι ιδιοκατασκευές, ώστε να υπηρετούν το συνολικό όραμα του χώρου. Επιλέξαμε υλικά όπως φυσικό ξύλο, μάρμαρο (συγκεκριμένα Τηνιακό μάρμαρο) και ανάγλυφες υφές για να προσδώσουν ζεστασιά και διάρκεια.
Το μπάνιο σχεδιάστηκε με έμφαση στην κομψότητα και λειτουργικότητα, χρησιμοποιώντας ημιδιαφανή γυάλινα διαχωριστικά που αφήνουν το φως να ρέει μέσα στο χώρο. Αυτό που ξεχωρίζει για μένα στο Kratisti Apartment είναι ο τρόπος που η αρχιτεκτονική και ο εσωτερικός σχεδιασμός συνεργάζονται για να δημιουργήσουν έναν χώρο με ταυτότητα, συνεκτικότητα και συνάφεια με το περιβάλλον. Είναι ένα παράδειγμα του πώς αναζητώ να μετατρέψω μια ιδέα, τη σύνδεση με τον τόπο, σε μια χειροπιαστή εμπειρία καθημερινής ζωής.
Με ποιον τρόπο η ατμόσφαιρα της Σύρου ενέπνευσε το concept του χώρου στο προαναφερόμενο project;
Η Σύρος έχει μια μοναδική ατμόσφαιρα καθώς συνδυάζει την αστική κομψότητα της Ερμούπολης με τη νησιωτική γαλήνη και το φως του Αιγαίου. Αυτή η ισορροπία ανάμεσα στο παλιό και το νέο, στο βιομηχανικό και το οικείο, αποτέλεσε την αφετηρία για το concept του Kratisti Apartment.
Κύριο μέλημα ήταν ο χώρος να αποτυπώσει αυτή τη διττή ταυτότητα του νησιού: να είναι λιτός αλλά εκλεπτυσμένος, φωτεινός αλλά με βάθος, σύγχρονος αλλά με αναφορές στην ιστορία του τόπου. Χρησιμοποιήσαμε φυσικά υλικά, ήπιες αποχρώσεις και λεπτομέρειες που παραπέμπουν στη ναυτική κληρονομιά της Σύρου, δημιουργώντας ένα περιβάλλον που «αναπνέει» μέσα στο φως και σέβεται τον ρυθμό του νησιού. Στόχος ήταν ο χώρος να εκπέμπει αυτή τη γαλήνια ένταση που χαρακτηρίζει τη Σύρο, μια αίσθηση ηρεμίας με υπόβαθρο δημιουργικότητας και ιστορίας.
Έχετε ασχοληθεί με τον σχεδιασμό γραφειακών χώρων για μια μεγάλη εταιρεία ενέργειας. Με ποιον τρόπο το συγκεκριμένο έργο εκφράζει τη φιλοσοφία που πρεσβεύει το Studio Arké και ποια στοιχεία σας καθοδήγησαν στη δημιουργία του;
Ο σχεδιασμός των γραφειακών χώρων ήταν μια ευκαιρία να εξερευνήσουμε πώς η αρχιτεκτονική μπορεί να επηρεάσει τον τρόπο που οι άνθρωποι συνεργάζονται, σκέφτονται και δημιουργούν. Στο Studio Arké μάς ενδιαφέρει να σχεδιάζουμε περιβάλλοντα που εμπνέουν και ενισχύουν τη ροή. Αναφέρομαι σε χώρους λειτουργικούς, αλλά και με ατμόσφαιρα, που καλλιεργούν την επικοινωνία και την αίσθηση ευεξίας. Η προσέγγιση βασίστηκε στη σαφήνεια, στη φυσικότητα των υλικών και στη σχέση του φωτός με τον χώρο, ώστε να δημιουργηθεί ένα περιβάλλον που ισορροπεί ανάμεσα στην πρακτικότητα και τη συγκέντρωση, την ηρεμία και τη δημιουργικότητα.
Δεδομένης της σημαντικής ανάπτυξης που παρουσιάζουν τα Νότια Προάστια τα τελευταία χρόνια στον τομέα των κατασκευών, ποια είναι τα στοιχεία εκείνα που κατά τη γνώμη σας θα μπορούσαν να διατηρήσουν τον χαρακτήρα των περιοχών αυτών αδιατάραχτο χωρίς να χάσουν περιοχές όπως η Βούλα και η Βουλιαγμένη τον χαρακτήρα τους, όπου κυριαρχεί το φυσικό και θαλάσσιο τοπίο;
Η ανάπτυξη είναι αναπόφευκτη, όμως το ζητούμενο είναι να γίνει με σεβασμό στην κλίμακα, στο τοπίο και στην ατμόσφαιρα που χαρακτηρίζει αυτές τις περιοχές. Τα Νότια Προάστια, όπως η Βούλα και η Βουλιαγμένη, διατηρούν μια ιδιαίτερη σχέση με το φυσικό και θαλάσσιο περιβάλλον. Αυτό που θα πρέπει να διαφυλαχθεί είναι η αίσθηση του μέτρου, η αρμονία ανάμεσα στη φύση και την αρχιτεκτονική, καθώς και η ποιότητα του δημόσιου χώρου.
Πιστεύω πως η αρχιτεκτονική οφείλει να λειτουργεί διακριτικά, να εντάσσεται στο τοπίο και όχι να το κυριαρχεί. Με σωστές αναλογίες, ήπιες υλικότητες και σεβασμό στο φως και τον προσανατολισμό, μπορούμε να έχουμε σύγχρονες κατοικίες που συνομιλούν με το περιβάλλον χωρίς να αλλοιώνουν την ταυτότητά του. Το ζητούμενο δεν είναι να σταματήσει η εξέλιξη, αλλά να γίνει με ευαισθησία, συνοχή και επίγνωση του τόπου.