Παιχνίδια κατάλληλα για κάθε ηλικία και αναπτυξιακό στάδιο (από 0–9 ετών)
Xmas Guide 2025
Τι παιχνίδια παίρνουμε δώρο στα παιδιά με βάση τις ανάγκες ανάπτυξης δεξιοτήτων τους σε αυτές τις ηλικίες ορόσημα; Ακούσαμε την ειδικό και σας προτείνουμε για κάθε ηλικία ποιοτικά παιχνίδια με νόημα.
- 13/12/2025, 08:55
«Όταν αντιμετωπίζουμε το παιχνίδι των παιδιών τόσο σοβαρά όσο του αξίζει, τα βοηθάμε να ανακαλύψουν ποιοι είναι και ποιοι μπορούν να γίνουν», είπε κάποτε ο Fred Rogers, παιδαγωγός και παρουσιαστής της εκπομπής «Mister Rogers’ Neighborhood» στις ΗΠΑ. Αν και τα περισσότερα παιχνίδια αναγράφουν ενδεδειγμένη ηλικία στην οποία απευθύνονται, πάνω στη συσκευασία τους, η τεράστια ποικιλία της εποχής μπορεί να μπερδεύει τους γονείς. Πολλοί παρασυρόμαστε, αγοράζοντας αυτό που θα ενθουσίαζε εμάς τους ίδιους όταν κάποτε ήμασταν παιδιά και που ενδεχομένως δεν είχαμε την ευκαιρία να αποκτήσουμε. Άλλες φορές, απλώς βιαζόμαστε να μεγαλώσει το παιδί, ή πιστεύουμε ότι είναι αρκετά έξυπνο για την ηλικία του, ώστε να μπορεί να ανταποκριθεί στο παιχνίδι μεγαλύτερων παιδιών.
Υπάρχουν καλά και κακά παιχνίδια; Δεν θα μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε «κακό» ένα παιχνίδι. Όμως δεν είναι όλα το ίδιο ευεργετικά για το παιδί, ανάλογα την ηλικία στην οποία βρίσκεται. Είναι προτιμότερο να σκεφτόμαστε πως κάποια παιχνίδια αποτελούν εργαλεία-κλειδιά για το αναπτυξιακό στάδιο που καλείται να περάσει το κάθε παιδί, ενώ κάποια άλλα, απλώς πιάνουν χώρο στο ράφι ή το κουτί.
Η κα Χριστίνα Τουρνά, Ειδική Παιδαγωγός με μεταπτυχιακά στην Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση, καθώς και στη Σχολική Συμβουλευτική και Καθοδήγηση και με πολυετή εμπειρία στον χώρο της εκπαίδευσης και της υποστήριξης παιδιών, γονέων και εκπαιδευτικών, εξηγεί: «Το παιχνίδι είναι ο φυσικός τρόπος με τον οποίο το παιδί μαθαίνει και εξελίσσεται. Σύμφωνα με τη θεωρία της γνωστικής ανάπτυξης του Jean Piaget, όταν αφήνουμε το παιδί να ανακαλύψει μόνο του, η γνώση μένει για πάντα. Αντίστοιχα, ο Lev Vygotsky τόνισε πως τα μεγαλύτερα επιτεύγματα του παιδιού γίνονται μέσα στο παιχνίδι, ενώ η προσέγγιση της Maria Montessori μας υπενθύμισε πως το παιδί, χρησιμοποιώντας όσα βρίσκει γύρω του, διαμορφώνει τον μελλοντικό του εαυτό».
Η κα Τουρνά, με 14 χρόνια ενεργού επαγγελματικής πορείας δραστηριοποιείται στη Γλυφάδα και διαθέτει εξειδικεύσεις στην αξιολόγηση μαθησιακών δυσκολιών, στον σχεδιασμό και την εφαρμογή στοχευμένων παρεμβάσεων, καθώς και στον επαγγελματικό προσανατολισμό. Παράλληλα, έχει εκπαιδευτεί στη συμβουλευτική παιδιών, γονέων και εκπαιδευτικών, προσφέροντας ολιστική υποστήριξη στις ανάγκες της σχολικής και οικογενειακής κοινότητας.
Με αυτές τις προσεγγίσεις, εξετάσαμε πώς το παιχνίδι υποστηρίζει τα αναπτυξιακά στάδια από τα 0 έως τα 9 έτη και ποια παιχνίδια είναι κατάλληλα για κάθε ηλικία.
Παιχνίδια για παιδιά 0-3 ετών: Πρώιμη ανάπτυξη
«Τα πρώτα τρία χρόνια της ζωής τους, τα παιδιά ανακαλύπτουν τον κόσμο μέσα από αισθήσεις και κίνηση. Η κύρια δεξιότητα ενός βρέφους (0-12 μηνών) αναφέρεται, αρχικά, στην αδρή κινητικότητα. Το παιδί θα αρχίσει να στηρίζεται σε έπιπλα, να μπουσουλάει κι αργότερα να περπατάει». Μεγάλες μαλακές μπάλες, χαμηλά εμπόδια και παιχνίδια με ρόδες, είναι μια ταιριαστή επιλογή παιχνιδιού για αυτή την ηλικία. «Παράλληλα, αρχίζει να αναπτύσσει τη λεπτή κινητικότητα (από 4-5 μηνών), πιάνει αντικείμενα, τα στοιβάζει, προσπαθεί να τα τοποθετήσει σε επιφάνειες και σχηματισμούς, ενώ σταδιακά μαθαίνει να συντονίζει τα δύο χέρια». Τα παιχνίδια που αγαπούν τα παιδιά σε αυτό το στάδιο είναι κύβοι, δαχτυλίδια ταξινόμησης, κουδουνίστρες, παιχνίδια που ενεργοποιούνται με την πίεση (φωτάκια και ήχοι).
Η γλωσσική δεξιότητα ξεκινά με τους πρώτους ήχους, πριν ακόμα σχηματιστούν λέξεις, που αργότερα γίνονται φράσεις. «Τα βιβλία με εικόνες και ήχους, αλλά και τα παιχνίδια με ήχους και τραγουδάκια, είναι βοηθητικά και διασκεδαστικά».
Μετά το πρώτο έτος, αρχίζουν να αναπτύσσονται η κοινωνική και η γνωστική δεξιότητα. «Το παιδί εκφράζει την ανάγκη για αλληλεπίδραση, μιμείται, ξεκινά το παράλληλο και το συμβολικό παιχνίδι. Τα παιχνίδια ρόλων είναι εξαιρετικά εργαλεία σε αυτό το στάδιο ανάπτυξης. Είτε με κουζινικά και σετ μαγειρικής, είτε με κούκλες, είτε παιχνίδια με ζώα, το παιδί μπαίνει σε ρόλους και μαθαίνει μέσα από αυτούς». Τα παιχνίδια ρόλων είναι ιδιαίτερα ωφέλιμα, αλλά ακόμη περισσότερο όταν διαθέσουμε το χρόνο να μπούμε κι εμείς στο παιχνίδι. «Επιπλέον, στην πρώιμη αυτή ηλικία, το παιδί θα ξεκινήσει να αναπτύσσει και τη γνωστική δεξιότητα, η οποία, στο παιχνίδι του, μεταφράζεται σε αιτία–αποτέλεσμα και σε ταξινόμηση. Εδώ, χρειάζεται κουτιά με σχήματα, απλά παζλ με λίγα και μεγάλα κομμάτια, τουβλάκια κι ενσφηνώματα».
Σε πολλά παιδιά αυτής της ηλικίας αρέσει να παίζουν με αληθινά αντικείμενα του σπιτιού αντί των παιχνιδιών τους. Αληθινές κατσαρόλες, καλώδια και διακόπτες, τηλεκοντρόλ της τηλεόρασης ως και το ποντίκι από τον υπολογιστή. Μια πολύ ωραία δραστηριότητα για τους μικρούς εξερευνητές αυτής της κατηγορίας είναι η δημιουργία busy board. «Πρόκειται για μια DIY κατασκευή, όπου μπορείς να τοποθετήσεις διάφορα αντικείμενα που ενδιαφέρουν το παιδί. Διακόπτες, φερμουάρ, καλώδια, τηλεχειριστήρια, λουκέτα – οτιδήποτε αρκεί να είναι ασφαλές». Η δημιουργία του busy board είναι προσωποποιημένη στα ενδιαφέροντα του παιδιού και μπορεί να το φτιάξει κανείς με φαινομενικά άχρηστα αντικείμενα που έχει στο σπίτι, άρα με πολύ χαμηλό κόστος. Μέσα από αυτή τη διαδικασία το παιδί μαθαίνει πως μπορεί να παίξει με αυτά τα αντικείμενα ικανοποιώντας την περιέργειά του, αλλά έχοντας μια ξεκάθαρη οριοθέτηση, στα αντικείμενα του busy board.
Παιχνίδια για παιδιά 3–6 ετών: Προσχολική περίοδος
«Ως προσχολική ηλικία ορίζουμε τις ηλικίες από 3 έως 5 ετών. Το παιδί αναπτύσσει φαντασία, αυτονομία και βασικές γνωστικές δεξιότητες. Η αδρή κινητικότητα περιλαμβάνει πλέον τρέξιμο, άλματα, ισορροπία. Όσον αφορά τη λεπτή κινητικότητα, το παιδί πλέον δείχνει μεγάλο ενδιαφέρον στο να χρωματίζει, να κόβει με ψαλίδι, και του αρέσει η συναρμολόγηση». Παιχνίδια με πλαστελίνες, ψαλιδάκια ασφαλείας, τουβλάκια τύπου LEGO Duplo Brick Box είναι κατάλληλα και αρέσουν πολύ στα παιδιά. Τα χαλάκια δραστηριοτήτων (ειδικά για αυτή την ηλικία και όχι όπως τα βρεφικά) είναι επίσης έξυπνο δώρο για ατελείωτο παιχνίδι. Στα παιχνίδια ρόλων, μπορεί πλέον να συμπεριληφθεί κι ένα κουκλόσπιτο, ή μια φάρμα, με περισσότερα και μικρότερα κομμάτια.
Σε αυτό το στάδιο, στο πλαίσιο της γλωσσικής, κοινωνικής και γνωστικής ανάπτυξης, το βιβλίο αποκτά μεγάλη σημασία – επιλέγουμε βιβλία κατάλληλα για την ηλικία του, ενώ μπαίνει στο παιχνίδι το κουκλοθέατρο, τα παιχνίδια ερωταπαντήσεων, απλά επιτραπέζια, παιχνίδια μνήμης, εκπαιδευτικά παιχνίδια και κατασκευές (με μαγνήτες, με τουβλάκια κλπ). Τα παιδιά μπορούν να παίξουν με παζλ με λίγα περισσότερα κομμάτια από ό,τι στη βρεφική ηλικία, ενώ είναι σε θέση να συμμετέχουν σε ομαδικά παιχνίδια με μπάλες.
Παιχνίδια για παιδιά 6–9 ετών: Πρώτες σχολικές δεξιότητες
Στα παιδιά από έξι ετών και άνω, η σκέψη γίνεται σταδιακά πιο ώριμη και οργανωμένη, ενώ η μάθηση γίνεται στοχευμένη. «Τα παιδιά έχουν ήδη ξεκινήσει τη φοίτησή τους στο Δημοτικό, συνεπώς η οι μαθησιακές απαιτήσεις αυξάνονται και το παιχνίδι ξεθωριάζει όλο και περισσότερο. Τα παιδιά πλέον είναι σκληρά “εργαζόμενοι” και είναι σημαντικό να θυμόμαστε πως το παιδί πρέπει να γίνει και πάλι παιδί».
Η κα Τουρνά επισημαίνει την ανάγκη για παιχνίδι σε εξωτερικούς χώρους, αλλά και την ευεργετική ιδιότητα που κρύβει η ενασχόληση με τον αθλητισμό. Τα αθλήματα, τα παιχνίδια όπως το σχοινάκι, ή τα παιχνίδια στόχου, είναι σημαντικά για την ανάπτυξη της αδρής δεξιότητας σε αυτές τις ηλικίες. Καθώς το παιδί μεγαλώνει, οι δεξιότητες που κατακτά λειτουργούν συνδυαστικά. Για παράδειγμα, ένα ομαδικό αθλητικό παιχνίδι ενδυναμώνει τόσο το σώμα, όσο και τις κοινωνικές δεξιότητες.
«Κοινωνικά, σε αυτή την ηλικία μας ενδιαφέρει ιδιαίτερα να αναπτύσσουν την ομαδικότητα, τη διαπραγμάτευση και τη συνεργασία. Επιτραπέζια στρατηγικής αλλά και ομαδικά παιχνίδια εξωτερικού χώρου μπορούν να βοηθήσουν σημαντικά στην κοινωνικοποίηση του παιδιού».
Η λογική σκέψη, η στρατηγική και η συγκέντρωση αποτελούν σημαντικά εφόδια για την μετέπειτα εφηβική, αλλά και ενήλικη ζωή. Το παιδί Δημοτικού μπορεί να βρίσκει ενδιαφέρον στο σκάκι, να λύνει παζλ υψηλότερης δυσκολίας, να ενδιαφέρεται για επιστημονικά-πειραματικά κιτ και πιο περίπλοκες κατασκευές. Ιδανικό δώρο για ένα παιδί αυτής της ηλικιακής ομάδας είναι τα παιχνίδια μνήμης και παρατήρησης όπως Dobble, Κρυμμένα Αντικείμενα, παιχνίδια λογικής σκέψης και Brain box ανά κατηγορία.
Επιπλέον, στο Δημοτικό, τα παιδιά κατακτούν την ανάγνωση. Το παιδί μπορεί πλέον να διαβάσει μόνο του ένα βιβλίο (το οποίο ιδανικά αγοράζουμε στηρίζοντας ένα βιβλιοπωλείο της γειτονιάς μας), ενώ διαπιστώνουμε ότι δείχνει μεγαλύτερη κατανόηση και έχει ανάγκη να εμπλουτίσει το λεξιλόγιό του. Μπορούμε λοιπόν, να ενθαρρύνουμε τα παιδιά προς τη φιλαναγνωσία, χωρίς να πιέζουμε. Το να διαλέξει μόνο του ένα βιβλίο είναι σημαντικό βήμα για να βρει το κίνητρο να το διαβάσει.
«Στο ταξίδι της ανάπτυξης δεν χρειάζεται άγχος ούτε βιασύνη. Κάθε παιδί έχει το δικό του τέμπο και όλα προχωρούν όπως πρέπει-τη στιγμή που είναι έτοιμο».
Η λίστα με τα παιχνίδια (και τα παιχνιδάδικα) που αγαπάνε οι μαμάδες του NouPou
0-1 ετών: Μαλακά βιβλιαράκια, κουδουνίστρες, βρεφικό γυμναστήριο, μαλακές μπάλες, μασητικά. Για τα πρώτα βρεφικά παιχνίδια εμπιστευόμαστε τη Sophiegiraffe.gr – Αν βρεθείς στο κέντρο αυτές τις μέρες για τα γιορτινά σου ψώνια, μπορείς να κάνεις τη βόλτα σου από το κατάστημα στην οδό Βαλαωρίτου.
1,5-3 ετών: Τραπεζάκια ή τάπητες δραστηριοτήτων, βιβλία με ήχους, κύβοι, τουβλάκια, αισθητηριακά παιχνίδια, κουζινικά, λούτρινα ζωάκια. Μεγάλη ποικιλία σε παιχνίδια για αυτή την ηλικία βρίσκεις στο Funny Bunny στην καρδιά της Γλυφάδας, ενώ υπέροχα είναι τα ξύλινα παιχνίδια Flexa που βρίσκουμε στα καταστήματα και το eshop cozykids και φυσικά στο κατάστημα Flexa της Γλυφάδας.
3,5 – 5 ετών: Κουκλοθέατρο, κούκλες, παζλ, πλαστελίνες, επιτραπέζια προσχολικής ηλικίας, χειροτεχνίες, μικρές ιστορίες. Για ποιοτικά παιχνίδια ρόλων – κούκλες, ζωάκια, κουζινικά, μωρά, αξεσουάρ, αξίζει να επισκεφθείτε το Γαϊτανάκι στη Γλυφάδα.
5-6 ετών: Κιτ κατασκευών, lego, παιχνίδια λογικής, βιβλία, την πρώτη τους υδρόγειο ή έναν μαγνητικό χάρτη. Στα MAX Stores μπορείς να προμηθευτείς, εκτός από παιχνίδια, τα πάντα για ζωγραφική και μεγάλη γκάμα σε παιδικά βιβλία, εκπαιδευτικά, δραστηριοτήτων κ.ο.κ.
6-7 ετών: Παιχνίδια μνήμης, πιο περίπλοκα παζλ, dobble, επιστημονικά – πειραματικά κιτ, ευανάγνωστα βιβλία για την ηλικία τους. Εξαιρετικά επιτραπέζια, κιτ κατασκευών και παζλ θα βρεις στο WAT Object με νέο φυσικό κατάστημα στη Γλυφάδα.
8-9 ετών: Επιτραπέζια στρατηγικής, σκάκι, παιδική λογοτεχνία, περίπλοκα παζλ, brain box. Αν θέλεις να ψαχτείς για πρωτότυπα παζλ κάνε μια ηλεκτρονική βόλτα στο Puzzle.gr και για το Brain box που είναι μια κατηγορία από μόνο του θα βρεις μεγάλη ποικιλία στο brainboxgames.gr