Μαρίνες: Η συνεχής ανάπτυξη της θαλάσσιας οικονομίας στα νότια προάστια

Ένας από τους πιο ελκυστικούς τουριστικούς προορισμούς έχει καταστεί η Ελλάδα τα τελευταία χρόνια στη Μεσόγειο, ενώ η χώρα μας αποτελεί το σημαντικότερο «λιμάνι» για μεγάλα σκάφη αναψυχής. Η ζήτηση προέρχεται από την παγκόσμια αγορά, ενώ ένα μέρος της οφείλεται και σε Έλληνες ταξιδιώτες, οι οποίοι επιλέγουν να κάνουν τις διακοπές τους είτε με δικό τους σκάφος, είτε μισθώνοντας ένα για να ικανοποιήσουν τις ανάγκες τους. Περίπου το 1,5% του ΑΕΠ και 40.000 θέσεις εργασίες συνδέονται άμεσα με τον παράκτιο τουρισμό και την κρουαζιέρα.

Όπως αναφέρει ο πρόεδρος της Ένωσης Μαρινών Ελλάδας, Σταύρος Κατσικάδης, η κινητικότητα που παρουσιάζεται με την κατασκευή νέων μαρινών, ιδίως στα Νότια Προάστια, σχετίζεται εκτός από τη ζήτηση και με τις χρηματοδοτήσεις που απορρέουν από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. «Από τα συνολικά 41 επιχειρησιακά σχέδια για τις μαρίνες, έχουν εγκριθεί από το υπουργείο Τουρισμού και τις αρμόδιες επιτροπές του, περίπου 20. Αυτή τη στιγμή αναπτύσσονται έργα που σύμφωνα με τις προθεσμίες του Ταμείου Ανάκαμψης θα πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί έως και το 2025».

Ο ρόλος της επένδυσης στο Ελληνικό

Καθοριστικός είναι ο ρόλος της επένδυσης στον Μητροπολιτικό Πόλο Ελληνικού. Το έργο και το αποτέλεσμα που αυτό θα φέρει θα είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με τον θαλάσσιο και παράκτιο τουρισμό στην Αθηναϊκή Ριβιέρα τα επόμενα χρόνια. Όπως επισημαίνει ο κύριος Κατσικάδης, «ο θαλάσσιος και ο παράκτιος τουρισμός δεν είναι μόνο οι μαρίνες και οι τουριστικοί λιμένες, οι παραλίες και τα ξενοδοχεία, αλλά ένα σύνολο δραστηριοτήτων που θα αναπτυχθούν στην περιοχή με αφορμή το μεγάλο έργο του Ελληνικού, το οποίο θα φέρει στο επίκεντρο ακόμα περισσότερο τα Νότια Προάστια. Ας μην ξεχνάμε, επίσης, ότι βρίσκεται σε εξέλιξη η ανάπλαση του παραλιακού μετώπου, από το Νέο Φάληρο έως τις Τζιτζιφιές, με το έργο ανάπλασης του Φαληρικού Όρμου που υλοποιεί η Περιφέρεια Αττικής. Η συγκεκριμένη επένδυση θα συνδέσει τον αστικό ιστό με την παραλία. Το σύνολο των έργων που ξεκινούν από τον Πειραιά και φτάνουν έως το Λαύριο, θα φέρουν ανατρεπτικές αλλαγές, με αναβάθμιση των υποδομών και των υπηρεσιών. «Εκτιμώ ότι θα δούμε νέες δραστηριότητες που σχετίζονται με τον παράκτιο τουρισμό, όπως τα watersports, που στην Δυτική Ευρώπη είναι πολύ αναπτυγμένα, ενώ στην Ελλάδα δεν συμβαίνει το ίδιο. Επίσης, θα αναπτυχθούν δραστηριότητες που σχετίζονται με παράκτιες ιδιωτικές μεταφορές με σκάφη αναψυχής, τον καταδυτικό τουρισμό και αρκετές ακόμη», συμπληρώνει ο κύριος Κατσικάδης.

«Μία μεγάλη ευκαιρία που πρέπει να κεφαλαιοποιήσουμε»

Στο ερώτημα γιατί τα Νότια Προάστια συγκεντρώνουν το μεγαλύτερο μέρος του επενδυτικού ενδιαφέροντος στον τομέα των μαρινών, εξηγεί ότι η προνομιακή ζώνη της Αθηναϊκής Ριβιέρας είχε παραμείνει επί πολλά έτη αναξιοποίητη. «Πλέον, έχει γίνει προφανές και από την ελληνική Πολιτεία, αλλά και από υποψήφιους επενδυτές, ότι υφίσταται μία μεγάλη ευκαιρία που πρέπει να κεφαλαιοποιήσουμε τα επόμενα χρόνια. Ήδη ολοκληρώθηκε η νέα μαρίνα της Βουλιαγμένης, πρόκειται να πραγματοποιηθεί ριζική ανακαίνιση στη μαρίνα Αγίου Κοσμά και εργασίες αναβάθμισης στη Μαρίνα Φλοίσβου και τη μαρίνα Ζέας. Αυτό που προβλέπω είναι ότι θα υπάρξει αναβάθμιση στην ποιότητα των υποδομών και των υπηρεσιών στα Νότια Προάστια τα επόμενα χρόνια. Οι συνολικοί διαθέσιμοι πόροι για τις μαρίνες, μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης, ανέρχονται στα 140 εκατομμύρια ευρώ, εκ των οποίων ευελπιστώ ότι θα αξιοποιηθεί ένα μεγάλο μέρος».

Ο ίδιος επισημαίνει ότι τα Νότια Προάστια προσφέρουν πρόσβαση στα νησιά του Αργοσαρωνικού, τα οποία τα τελευταία χρόνια γνωρίζουν σημαντική ανάπτυξη ως τουριστικός προορισμός, ενώ η συγκεκριμένη γεωγραφική ζώνη εξασφαλίζει φυσική προφύλαξη για τα σκάφη αναψυχής από τις καιρικές συνθήκες. «Όλη η ακτογραμμή της Αργολίδας, αλλά και νοτιότερα στο υπόλοιπο κομμάτι της Περιφέρειας Πελοποννήσου, αποτελούν επίσης δημοφιλείς επιλογές των επισκεπτών», προσθέτει.

Πρόσφατα, η Ένωση Μαρινών Ελλάδας παρουσίασε τη χωροταξική μελέτη που έχει γίνει από κοινού με το Πανεπιστήμιο Πειραιά και το Πανεπιστήμιο Αθηνών. Η συγκεκριμένη μελέτη, σύμφωνα με τον Σταύρο Κατσικάδη ασχολήθηκε με το χωροταξικό των μαρινών και τις προοπτικές τους. «Σκοπός μας, μέσα από την έρευνα αγοράς, είναι να αναδείξουμε περιοχές βάσει αντικειμενικών κριτηρίων, όπως η ανάπτυξη νέων υποδομών, η ύπαρξη αστικής δραστηριότητας και τουριστικής ανάπτυξης, καθώς και τα υφιστάμενα δίκτυα και υποδομές, όπως αεροδρόμια, λιμάνια και οδικές αρτηρίες. Στην ίδια μελέτη εξετάσαμε επίσης τη διαμόρφωση δικτύων αποβλήτων και το σύνολο των παροχών που απαιτούνται για μία μαρίνα. Ως συμπέρασμα προέκυψε ποιοι δήμοι έχουν ήδη τις προδιαγραφές και πού προτείνεται τα επόμενα χρόνια η δημιουργία μαρινών».

Σύμφωνα με τον κύριο Κατσικάδη, περίπου 30 μαρίνες λειτουργούν με προδιαγραφές και υπηρεσίες υψηλής ποιότητας σε όλη την Ελλάδα. «Συνολικά ανά την επικράτεια λειτουργούν 39 μαρίνες αδειοδοτημένες και χωροθετημένες με περίπου 13.000 θέσεις ελλιμενισμού. Σε αυτές δεν περιλαμβάνονται μαρίνες που είναι ήδη χωροθετημένες, αλλά για διαφορετικούς λόγους δεν έχουν υλοποιηθεί ή ολοκληρωθεί τα απαιτούμενα έργα. Ταυτόχρονα, υπάρχουν περίπου 60 καταφύγια και τουριστικά αγκυροβόλια, τα οποία λειτουργούν άλλοτε με καλύτερη και άλλοτε με υποδεέστερη ποιότητα». 

Marnet: Η εταιρεία πίσω από τις τέσσερις μεγάλες μαρίνες των νοτίων προαστίων

Ο Νικόλαος Φλώριος, συνιδρυτής και managing partner της Marnet S.A., εταιρείας μελετών που βρίσκεται πίσω από έναν μεγάλο αριθμό μαρινών των Νοτίων Προαστίων αλλά και της Ελλάδας, επισημαίνει ότι «είχαμε την τύχη να εμπλακούμε και στις τέσσερις μαρίνες των Νοτίων Προαστίων. Η αρχή έγινε με τον Φλοίσβο, με τη μαρίνα του οποίου ασχοληθήκαμε κατά την περίοδο των Ολυμπιακών Αγώνων και ασχολούμαστε έως και σήμερα με τη νέα της μορφή, την επέκταση και περαιτέρω ανάπτυξή της. Είναι ένας πόλος αναψυχής καθοριστικής σημασίας για την Αττική».

«Ακολούθως επίκειται η ανάπτυξη της μαρίνας Αλίμου όπου επίσης αναλάβαμε τη μελέτη. Και αυτή έχει παραχωρηθεί από το ΤΑΙΠΕΔ σε ιδιώτη τα τελευταία χρόνια και αναμένεται να ξεκινήσει η ανακατασκευή της. Πρόκειται για μία μεγάλη χερσαία ζώνη, η οποία για πολλά χρόνια παρέμενε αδιαμόρφωτη και η έκτασή της ξεπερνάει τα 200 στρέμματα. Και αυτή πρόκειται να αναπτυχθεί με την προοπτική να καταστεί πόλος αναψυχής και δραστηριοτήτων, υποστηρίζοντας ταυτόχρονα τη δραστηριότητα των ενοικιαζόμενων σκαφών (chartering)».

Στις μαρίνες που έχει αναλάβει να εκπονήσει τη μελέτη η Marnet, είναι και αυτή του Αγίου Κοσμά. «Έχει ήδη εισέλθει σε τροχιά ανάπτυξης προκειμένου να μετατραπεί σε μία σύγχρονη εγκατάσταση. Πρόκειται για το σημείο που βρισκόταν το Ελληνικό Κέντρο Ιστιοπλοΐας, για το οποίο επίσης είχαμε κάνει τη μελέτη πριν από περίπου 20 χρόνια. Πλέον μετατρέπεται σε μία σύγχρονη μαρίνα με υποδομές υποδοχής κυρίως για μεγάλα σκάφη. Ευελπιστώ ότι θα δημιουργηθεί μία από τις καλύτερες μαρίνες της χώρας».

«Η μαρίνα Βουλιαγμένης έχει ήδη ολοκληρωθεί και το αποτέλεσμα είναι εμφανές. Είχαμε την ευθύνη εκπόνησης του master plan, των περιβαλλοντικών μελετών και των μελετών λιμενικών έργων και της διασφάλισης των αδειοδοτήσεων», συμπληρώνει ο κύριος Φλώριος.

Πλάνα ανάπτυξης και νέων μαρίνων νοτιότερα από τη Βουλιαγμένη

Αναφερόμενος στο τοπίο, όπως αυτό αναμένεται να διαμορφωθεί τα επόμενα χρόνια, σημειώνει ότι, «υπάρχουν ήδη προτάσεις και δρομολογημένα έργα για την ανάπτξη και νέων μαρινών, νοτιότε ρα της Βουλιαγμένης».

Από την άλλη ο κύριος Φλώριος στέκεται και στο παράδειγμα της Ανατολικής Αττικής, όπου δεν έχουν γίνει οι αναμενόμενες κινήσεις ή επενδύσεις σε μαρίνες, παρά το γεγονός ότι προσφέρει πρόσβαση στις Κυκλάδες και τα νησιά του Αιγαίου. «Παρά το γεγονός ότι υπάρχουν σχέδια, και ενώ έχουμε εκπονήσει και εμείς κάποιες μελέτες, τα έργα δεν έχουν προχωρήσει σε αυτή την περιοχή, αφενός λόγω της γραφειοκρατίας, αφετέρου λόγω της προκατάληψης με την οποία αντιμετωπίζουν συχνά οι τοπικές κοινωνίες τις μαρίνες. Ωστόσο, πρόκειται για πόλους αναψυχής που μπορούν να προσφέρουν πολλά θετικά, όχι μόνο σε όσους διαθέτουν σκάφη. Δεν χρειάζεται να έχει κανείς σκάφος 30 μέτρων για να κάνει μία βόλτα στον Φλοίσβο, πίνοντας τον καφέ του. Ελπίζω ότι θα αναγνωριστεί ευρύτερα τα επόμενα χρόνια το όφελος που προκύπτει για το κοινωνικό σύνολο από τη δημιουργία μίας μαρίνας».

Οι μαρίνες φέρνουν προστιθέμενο όφελος για τις τοπικές κοινωνίες

Η ΤΕΚΑΛ αποτελεί μία από τις πιο σημαντικές δυνάμεις στον κατασκευαστικό κλάδο, έχοντας βαθιά εξειδίκευση σε λιμενικά έργα. Τον τελευταίο καιρό ολοκλήρωσε την κατασκευή της μαρίνας Βουλιαγμένης, ενώ έχει αναλάβει ως επενδυτής την παραχώρηση και εκμετάλλευση της μαρίνας Ναυπλίου. Η αντιπρόεδρος της ΤΕΚΑΛ, Ηρώ Ψαλτάκου, αναφέρει ότι, «τα τελευταία χρόνια με την ανάπτυξη του θαλάσσιου τουρισμού, αλλά και του τουρισμού ευρύτερα, έχει προκαλέσει την ανάγκη αξιοποίησης των υφιστάμενων μαρινών, καθώς και της δημιουργίας νέων, σε περιοχές όπου είναι εφικτό. Αυτό που διαπιστώσαμε και από την εμπειρία μας ως επενδυτής στο Ναύπλιο, είναι ότι υφίστανται αρκετά εμπόδια για την αδειοδότηση αυτών των έργων».

«Οι νέες μαρίνες που δημιουργούνται απαιτούν την ανάπτυξη λιμενικών και χερσαίων υποδομών. Στόχος είναι να δομείται ένας ολοκληρωμένος χώρος, στον οποίον οι επισκέπτες θα απολαμβάνουν συνδυαστικές υπηρεσίες υψηλού επιπέδου, φέρνοντας επιπλέον έσοδα για τους επενδυτές. Ταυτόχρονα, είναι απαραίτητο να εναρμονίζονται οι νέες αναπτύξεις με τις απαιτήσεις των τοπικών κοινωνιών. Σας θυμίζω ότι στην περίπτωση της μαρίνας Βουλιαγμένης υπήρξαν προσφυγές κατοίκων στο Συμβούλιο της Επικρατείας για τη μη υλοποίηση της επένδυσης. Ωστόσο, όταν ένα επιχειρημα
τικό σχέδιο είναι ολοκληρωμένο μελετητικά και αδειοτοδημένο, τα εμπόδια αργά ή γρήγορα αίρονται», λέει η κυρία Ψαλτάκου.

«Η κατασκευή μίας μαρίνας αφήνει το αποτύπωμά της στην τοπική κοινωνία με τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και την προσέλκυση εσόδων που δύνανται να ωφελήσουν συνολικά έναν προορισμό. Ταυτόχρονα, με την κατασκευή νέων ή την αναβάθμιση υφιστάμενων εγκαταστάσεων ανανεώνεται πλήρως ένα μεγάλο μέρος της χερσαίας ζώνης».

Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο περιοδικό “White Paper: The Big Business of the South”, την ειδική έκδοση της NouPou Media για το σήμερα και το αύριο της Αθηναϊκής Ριβιέρας.