City Plaza: Από το όραμα για το μεγαλύτερο εμπορικό κέντρο του ’80 στο σήμερα

To City Plaza κατασκευάστηκε το 1988 και αμέσως μετά δόθηκε σε χρήση. Θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως τοπόσημο όχι μόνο λόγω της θέσης του επί της λεωφόρου Βουλιαγμένης αλλά και λόγω του πρωτοποριακού σχεδιαστικά -και βραβευμένου- φαρμακείου με την ονομασία «Placebo», που ξεχωρίζει χάρη στο κυκλικό σχήμα του και στα ανοίγματα σε μορφή γραφής Braille στο κέλυφός του. 

Αρχιτέκτονας του City Plaza ήταν ο Aπόστολος Δωρίτης και κατασκευαστής ο Άγγελος Αποστολάτος, πρώην δήμαρχος της Βούλας (η εξωτερική όψη του placebo pharmacy είναι πολύ μεταγενέστερη και φέρει την υπογραφή του Κωνσταντίνου Λαμπρινόπουλου). Μάλιστα, ο Δωρίτης έχει κάνει ένα ακόμα κτίριο αντίστοιχης φιλοσοφίας, σχεδιάζοντας το εμπορικό κέντρο Voula Center, στη Βούλα.

«Ήταν το πρώτο μεγάλο εμπορικό κέντρο στην Ελλάδα και το πρώτο αυτής της μορφής την εποχή εκείνη. Ήταν όνειρο του πατέρα μου να το δημιουργήσει. Έως εκείνη τη στιγμή έκανε κατασκευές πολυκατοικιών κυρίως στη Βούλα. Είχε ξεκινήσει με δύο μικρά εμπορικά κέντρα στη Βούλα και λίγο μετά έχτισε το συγκεκριμένο, με αντιπαροχή από το Ευγενίδειο», εξηγεί στο NouPou ο Βαγγέλης Αποστολάτος, γιος του πρώην δημάρχου Βούλας και κατασκευαστή του City Plaza, Άγγελου Αποστολάτου.

«Η μεγαλύτερη δυσκολία ήταν να βρεθούν τα χρήματα για την κατασκευή. Πρώτα κατασκεύαζε και μετά πουλούσε. Ωστόσο ο πατέρας μου είχε τη δύναμη και τα κατάφερε, δημιουργώνας μία μεγάλη κατασκευή για τα δεδομένα της δεκαετίας του ’80», προσθέτει.

«Παραμένω εδώ από το 1988 έως και σήμερα»

Ο Αντώνης Νίνος, εκ των συνιδιοκτητών του City Plaza και ιδρυτής της μεσιτικής εταιρείας Broker House Real Estate, που διατηρεί γραφεία εντός του εμπορικού κέντρου, ήταν από τους πρώτους που εγκαταστάθηκαν εκεί. 

«Μπήκα για πρώτη φορά στο City Plaza το 1988. Εκείνη την εποχή εργαζόμουν στη ναυτιλιακή εταιρεία Atlas Maritime, ως υπάλληλος στο λογιστήριο, η οποία μεταστεγάστηκε τότε από τα γραφεία του Πειραιά σε νέα γραφεία 1.000 τετραγωνικών εντός του εμπορικού κέντρου. Μάλιστα, είχα και την ευθύνη επίβλεψης των γραφείων της εταιρείας εντός του εμπορικού κέντρου, καθότι το αγόρασε στα μπετά από τον πρώην δήμαρχο Βούλας, τον Άγγελο Αποστολάτο. Στη συνέχεια δημιούργησα μία δική μου μεσιτική εταιρεία και από τότε έως σήμερα παραμένω εδώ», περιγράφει στο NouPou.

«Στο απέναντι οικόπεδο, όπου βρίσκεται σήμερα η Lidl, έβοσκαν πρόβατα»

«Όταν πρωτοήρθα στο εμπορικό κέντρο, στο ακριβώς απέναντι οικόπεδο όπου σήμερα βρίσκεται το κατάστημα της Lidl, έβοσκαν πρόβατα. Μία εικόνα εντελώς διαφορετική από τη σημερινή. Επίσης, όταν χτίστηκε το City Plaza δεν υπήρχε κεντρικό αποχετευτικό σύστημα και όλοι εξυπηρετούνταν από βόθρους» θυμάται ο κ. Νίνος. 

Το κτίριο αποτελεί τοπόσημο. Σε σημείο που συχνά όταν κάποιος αναφέρει ότι η διεύθυνσή του είναι επί της λεωφόρου Βουλιαγμένης, στο ύψος της Γλυφάδας, αρκετοί τον ρωτούν: «Είναι πριν ή μετά το City Plaza;»

Το εμπορικό καταλαμβάνει το σύνολο του οικοδομικού τετραγώνου που περιβάλλεται από τη λεωφόρο Βουλιαγμένης και τις οδούς Ανθέων, Δημελλά και Προφήτη Ηλία. Το οικόπεδο έχει έκταση 19 στρέμματα. «Η έκταση ανήκε στο Ευγενίδειο Ίδρυμα, το οποίο το παραχώρησε ως αντιπαροχή. Αυτή τη στιγμή, το μισό ακίνητο ανήκει στο Ευγενίδειο και το υπόλοιπο μισό είναι κατανεμειμένο σε περίπου 30 διαφορετικούς ιδιοκτήτες. Φιλοξενεί περίπου 120 καταστήματα και χώρους γραφείων, μεταξύ των οποίων οι αλυσίδες Κωτσόβολος, Σκλαβενίτης και Marks & Spencer, αλλά και το διάσημο φαρμακείο Placebo, που βρίσκεται στην όψη της λεωφόρου Βουλιαγμένης. Οι χώροι του εμπορικού κέντρου είναι πλήρως μισθωμένοι. Τα μισθώματα ξεκινούν από 10 ευρώ για τα γραφεία και από 15 ευρώ και άνω για τα εμπορικά καταστήματα. «Τα ενοίκιά μας μπορεί να είναι χαμηλότερα σε σχέση με άλλα εμπορικά κέντρα της Γλυφάδας. Προτιμάμε να είναι όλοι οι χώροι μισθωμένοι γι’ αυτό και οι τιμές κινούνται σε λογικά επίπεδα», αναφέρει ο Αντώνης Νϊνος.

«Κάναμε τα καταστήματα γραφεία όταν διαπιστώσαμε ότι δεν θα μπορούσε να λειτουργήσει διαφορετικά»

Κατά τον ίδιο, το εν λόγω ακίνητο άρχισε να κατασκευάζεται σε μία περίοδο όπου ήταν αρκετά δημοφιλής η συγκεκριμένη μορφή εμπορικών χώρων. Σκοπός ήταν να λειτουργήσει αμιγώς ως εμπορικό κέντρο. «Στην πορεία στα εμπορικά κέντρα γνώρισαν ακμή τα ισόγεια καταστήματα – και παρακμή οι όροφοι. Όταν το αντιληφθήκαμε, κάναμε στους ορόφους γραφεία και τα ισόγεια διατηρήθηκαν ως καταστήματα. Καταλάβαμε εγκαίρως ότι Έλληνες δεν θα ανέβαιναν στον όροφο για να ψωνίσουν. H απόφαση ελήφθη σε μία από τις γενικές συνελεύσεις στις αρχές της δεκαετίας του 2000. Έτσι, ενώ αρκετοί χώροι παρέμεναν κενοί, το εμπορικό κέντρο μετά από αυτή την αλλαγή, γέμισε».

«Βασικό ζήτημα για τη βιωσιμότητα ενός εμπορικού κέντρου σήμερα αποτελεί η ορθή και τακτική του συντήρηση. Απασχολούνται σε σταθερή βάση διαχειριστής, κηπουρός, συντηρητής καθώς και ιδιωτική φύλαξη. Το ακίνητο δεν είναι εγκαταλειμένο, όπως συμβαίνει με άλλα εμπορικά κέντρα της Γλυφάδας. Σε ό,τι αφορά τη ζήτηση για τη μίσθωση των ιδιοκτησιών, τα πάντα εξαρτώνται από την τοποθεσία. Αυτή τη στιγμή σχεδόν όλοι οι χώροι σε εμπορικά κέντρα στην περιοχή είναι κατειλημμένοι, λόγω της υψηλής ζήτησης που παρουσιάζεται», λέει ο Αντώνης Νίνος. 

Στέκεται στα πλεονεκτήματα που παρουσιάζει το κτίριο του City Plaza, μεταξύ των οποίων ότι διαθέτει αρκετές ελεύθερες θέσεις πάρκινγκ και πέριξ αυτού. «Επίσης, τα εμπορικά καταστήματα με τα οποία συνορεύει το City Plaza όπως ο Κωτσόβολος, η Lidl και ο Σκλαβενίτης, έχουν τις δικές τους θέσεις πάρκινγκ με αποτέλεσμα να μην σταθμεύουν οι πελάτες τους δικούς μας χώρους. Επιπλέον, υφίσταται στάση λεωφορείου ακριβώς μπροστά σε εμάς, τόσο στο ρεύμα προς Αθήνα όσο και στο ρεύμα προς Βουλιαγμένη. Επίσης, υφίσταται φανάρι, στο οποίο μπορεί να στρίψει ένα αυτοκίνητο που έρχεται από την Αθήνα». 

H δύσκολη στιγμή που έφεραν τα προβλήματα του Μαρινόπουλου

Ανάμεσα στις πιο δύσκολες στιγμές που αντιμετώπισαν οι ένοικοι του City Plaza, ο Αντώνης Νίνος ξεχωρίζει το χρονικό διάστημα που χρειάστηκε για να ολοκληρωθεί η εξαγορά του Μαρινόπουλου από τον Σκλαβενίτη το 2017. «Ο Μαρινόπουλος ήταν το πρώτο κατάστημα που εγκαταστάθηκε στο City Plaza μετά την ολοκλήρωση της κατασκευής του κτιρίου. Αρκετά χρόνια αργότερα βρέθηκε αντιμέτωπος με σοβαρά οικονομικά προβλήματα που λιγότερο ή περισσότερο είναι γνωστά. Εκείνη την περίοδο είχε αφήσει μεγάλα χρέη, σε βαθμό που κινδυνεύσαμε να μείνουμε χωρίς ρεύμα καθότι το κτίριο διαθέτει υποσταθμό μέσης τάσεως, και το ρεύμα μετατρέπεται σε χαμηλής τάσεως για να διανεμηθεί στη συνέχεια στις 120 ιδιοκτησίες. Αυτό σημαίνει ότι ο κάθε ιδιοκτήτης ή μισθωτής δεν λαμβάνει ξεχωριστό λογαριασμό από τον πάροχο, δεδομένου ότι όλο το εμπορικό κέντρο έχει μία παροχή και έρχεται ένας λογαριασμός για όλους, ο οποίος κατανέμεται με βάση την κατανάλωση στη συνέχεια στους εκάστοτε ενοίκους στα κοινόχρηστα κάθε μήνα. Οπότε λίγο έλλειψε να μείνει όλο το εμπορικό χωρίς ρεύμα». 

Πώς δημιουργήθηκε το «Placebo», το εμβληματικό στρογγυλό φαρμακείο της Γλυφάδας

Ακόμα μεγαλύτερη αναγνωρισιμότητα στο City Plaza προσέδωσε η δημιουργία του φαρμακείου που δεσπόζει στην όψη του κτιρίου επί της λεωφόρου Βουλιαγμένης. Εκεί λειτουργούσε παλαιότερα έκθεση αυτοκινήτων. Τα αδέρφια Ελίνα, Λώρη και Σοφοκλής Μορφόπουλος αποφάσισαν να μεταφέρουν το μικρότερο φαρμακείο που διατηρούσαν, στον νέο αυτό χώρο, πραγματοποιώντας σημαντικές αρχιτεκτονικές παρεμβάσεις, γεγονός που το έκανε να ξεχωρίζει.

«Η αδερφή μου ήρθε τη δεκαετία του 1990 στο City Plaza και άνοιξε φαρμακείο. Ήταν ένα σχετικά μικρό μαγαζί, στο ισόγειο του εμπορικού κέντρου. Το 2009 ελήφθη η απόφαση για μεταστέγαση, όταν δημιουργήθηκε το νέο φαρμακείο, το οποίο έλαβε την ονομασία Placebo. Μάλιστα, βραβεύτηκε για την αρχιτεκτονική του ως το καλύτερο επαγγελματικό κτίριο στον κόσμο. Το σχεδιασμό του εκπόνησε το γραφείο Klab Architecture», όπως λέει στο NouPou ο Σοφοκλής Μορφόπουλος. 

«Εκτός από την επιτυχία του ως φαρμακείο έχει αποτελέσει χώρο επισκέψεων για φοιτητές αρχιτεκτονικής και εταιρείες που έρχονται από όλο τον κόσμο για να το δουν», συμπληρώνει. «Το Placebo, πριν λάβει τη μορφή που έχει σήμερα, είχε τζαμαρίες, οι οποίες συγκέντρωναν υψηλές θερμοκρασίες στη διάρκεια του καλοκαιριού. Έτσι, δημιουργήθηκε το μεταλλικό κέλυφος που περιβάλλει το κτίριο, με πρόταση του γραφείου Klab. Η συγκεκριμένη κατασκευή συνέβαλε στη βιοκλιματική θωράκιση του φαρμακείου. Στη γραφή braille που βρίσκεται πάνω στο κέλυφος αναγράφονται οι ονομασίες διαφόρων φαρμάκων». 

«Η μεταφορά στον νέο χώρο έγινε πράξη μετά από ένα τυχαίο γεγονός. Ένας φίλος με εμπειρία στο επιχειρείν, μας είχε πει ότι τα φαρμακεία που είναι μικρά καταστήματα, καλό θα είναι να γίνουν μεγαλύτερα. Έβλεπα τον χώρο που ήταν εγκαταλειμένος και σκέφτηκα να το αξιοποιήσουμε για τη δημιουργία του φαρμακείου μας. Είναι ένα από τα μεγαλύτερα φαρμακεία στην Ελλάδα, με επιφάνεια 500 τετραγωνικά μέτρα».

«Η λογική σχεδιασμού βασίστηκε στη ιδέα ότι αυτό είναι ένα φαρμακείο που δεν είναι φαρμακείο. Ένα είδος placebo φαρμακείο που θα διαφοροποιείται σχεδόν σε όλα. Μια πλήρης ανατροπή της εικόνας του φαρμακείου οπώς την γνωρίζαμε στο παρελθόν» εξηγεί το αρχιτεκτονικό γραφείο KLab στην ιστοσελίδα του, σε σχέση με τον σχεδιασμό του Placebo Pharmacy, που βραβεύθηκε το 2011 με το DOMUS X International Architectural Award for the best commercial building.

«Μια λευκή μεταλλική ταινία αγκαλιάζει και μεταμορφώνει το κτίριο μετατρέποντας την κάτοψη σε κυκλική, ακολουθώντας μια ελικοειδή δυναμική γραμμή, αφήνοντας το ηλιακό φως εκεί που πρέπει και δημιουργώντας προστασία στον έντονο καλοκαιρινό δυτικό προσανατολισμό. Η ταινία διαμορφώνει μια επιφάνεια που, με τη συνεργασία της εικαστικού καλλιτέχνη Χαράς Μαραντίδου, εξελίσσεται σε κυρίαρχο στοιχείο διαμόρφωσης της όψης, αφού δημιουργούνται με laser cut ανοίγματα σε μορφή γραφής Braille, τη γραφή των ανθρώπων με περιορισμένη όραση που αναγράφεται σε κάθε φαρμακευτικό προϊόν. Με τη διάσταση αυτή λειτουργήσαμε εννοιολογικά, αφού η γραφή Braille είναι ένας διαφορετικός τρόπος να δεις, που υπήρξε η κεντρική μας ιδέα» συμπληρώνουν.